شماره های چاپ شده

لینک های مرتبط

مقالات پذیرفته شده هشتمین همایش ملی انجمن رسوب شناسی ایران منتشر شد

هشتمین همایش ملی انجمن رسوب شناسی ایران

مقالات پذیرفته شده

 

مطالب این شماره عبارتند از

نویسندگان:

مسلم یزدانی

عنوان:

ژنز کانسارهای بوکسیت کارستی زاگرس در جغرافیای دیرینه تریاس-ژوراسیک

چکیده:

بوکسیت، مهم ترین کانی آلومینیم، از کریستال های منوکلینیک متنوعی از سه هیدروکسید آلومینیوم، شامل گیبسیت، بوهمیت و دیاسپور، تشکیل شده است. یکی از مهم ترین رویدادهای کانی سازی زاگرس در مرز تریاس-ژوراسیک ، کانسارهای بوکسیت کارستی، می باشد که در بخش قابل توجهی از محدوده مرزی سازند خانه کت (به سن تریاس) تا سازند نیریز (به سن ژوراسیک پیشین)، تشکیل شده است. ژنز این کانسارها، متاثر از شرایط اقلیمی و جغرافیایی منحصر به فردی است که در این دوره بر زاگرس، حکمفرما بوده است. بوکسیت کارستی زاگرس، تحت تاثیر هوازدگی کانی های متنوعِ حاوی آلومینیم، در شرایط اقلیمیِ گرم و مرطوبِ استوایی و حارّه ای و متاثر از شرایط خاص مورفولوژیک و انحلالی، تشکیل شده است. در لیتوسفر، آلومینیم، در ترکیب با اکسیژن و سیلیسیم، دیده می شود (در فلدسپارها) و در طول مرحله اولیه تفریق ماگمایی، سازنده اصلی پلاژیوکلازها و اسپینل، محسوب می شود. در ساختارهای رسوبی، عامل کنترل کننده درصد آلومینیم، ظرفیت یونی است. بوکسیت‌های کارستی زاگرس، از هوازدگی لاتریتی و انباشتگی لایه‌های سفالی روی سنگ‌های کربنی و حل شدن تدریجی این لایه‌های انباشته شده با سنگ آهک در طی هوازدگی شیمیایی، تشکیل شده اند. در این مطالعه، به نقش عوامل جغرافیای دیرینه زاگرس در تشکیل بوکسیت های کارستی کریستالیزه، پرداخته می شود.

کلید واژه:

بوکسیت کارستی، زاگرس، جغرافیای دیرینه، تریاس-ژوراسیک

نویسندگان:

حسین رضاپناه خور, حسین رضاپناه خور, اسما حسنی

عنوان:

ساخت آگات&#172:های منطقه باغ بخشی (جنوب غرب خواف)

چکیده:

آگات&#172:های مورد مطالعه واقع در شهرستان خواف و بخش غربی شهر قاسم آباد و جنوب غرب روستای باغ بخشی می&#172:باشند. سنگ میزبان آگات&#172:ها از نوع بازالت و آندزیت بازالت بوده که دارای ساخت&#172:های تخم مرغی شکل، ژئودی و رگه&#172:ای هستند. منشا احتمالی برای تشکیل آگات&#172:های منطقه وجود مقادیر بالایی از سیلیس در سنگ میزبان و یا محیط اطراف و پر شدن حفرات توسط محلول-های هیدروترمالی است. از دیگر دلایل میتوان به فراوانی آلتراسیون سیلیسی در منطقه اشاره کرد که شرایط مناسبی را برای پدید آمدن سنگ&#172:های نیمه قیمتی در منطقه فراهم نموده است. بیشتر آگات&#172:ها نسبت به محیط اطراف خود در برابر فرسایش مقاوم هستند و غالبا پس از مدت طولانی از سنگ میزبان توسط هوازدگی جدا می&#172:شوند. این آگات&#172:ها اغلب به رنگ&#172:های سفید، شیری مایل به خاکستری و صورتی و دودی تیره دیده می&#172:شوند. وجود رنگ های متنوع در انواع مختلف آگات می&#172:تواند ناشی از حضور عناصر فلزی رنگ زا مانند Cr Mn, Ti, V, Cu و Ni باشد.

کلید واژه:

آگات، خواف، باغ بخشی، محلول هیدروترمال

نویسندگان:

اسما حسنی, اسما حسنی, حسین رضا پناه خور

عنوان:

بررسی آگات و ژاسپر های منطقه بوته گز (شرق خراسان رضوی)

چکیده:

منطقه مورد مطالعه واقع در شهرستان تربت جام و شمال روستای بوته‌گز می باشد. سنگ های سیلیسی نیمه قیمتی این منطقه شامل آگات، ژاسپر و رگه های سیلیسی می شوند. ساخت آن ها ژئود، رگه و رگچه ای به رنگ های دودی، قرمز، آبی قهواه ای و.. مشاهده می شوند. سنگ درونگیر آن ها شامل بازالت، آندزیت بازالت و توف های اسیدی، پیروکسن آندزیت و تراکی آندزیت ها به سن پالئوسن می باشند. افزایش شدت هوازدگی و فرسایش باعث شده بیشتر این سنگها از سنگ درونگیر خود جدا شده و در زمینه رسوبات مشاهده گردند. سنگ های سیلیسی منطقه مورد مطالعه احتمالا در نتیجه رخداد آلتراسیون سیلیسی و پر شدن حفرات و شکستگی ها با محلول هیدروترمال سیلیسی، تشکیل شده اند. سیلیس احتمالا از سنگ میزبان منشا گرفته است. تنوع زیاد محیط های تشکیل ژاسپر باعث شده است بعضی آن را محصول رسوبی یا ولکانیکی بدانند.

کلید واژه:

سنگ های سیلیسی نیمه قیمتی، آگات، ژاسپر، آلتراسیون سیلیسی

نویسندگان:

بابک سامانی

عنوان:

بررسی مکانیزم های دگرشکلی کانی کوارتر بر اساس شکل مرز دانه (شیست های کمپلکس کولی کش)

چکیده:

در این پژوهش مکانیزم های مختلف دگرشکلی بر اساس شکل مرز دانه های کانی کوارتز در شیست های کمپلکس کولی کش واقع در پهنه سنندج-سیرجان در مقیاس مقاطع میکروسکوپی مورد بررسی قرار گرفته است. کوارتز فراوان ترین کانی پوسته زمین بوده و از لحاظ رفتار مکانیکی با رفتار عمومی پوسته زمین قابل مقایسه می باشد. در دماهای دگرشکلی زیر 650 درجه سانتیگراد دگرشکلی پلاستیک کانی کوارتز بوسیله سه مکانیزم اصلی بازبلورش تورمی، بازبلورش چرخش ریزدانه و بازبلورش مهاجرت مرز دانه ای صورت می پذیرد. بررسی شکل مرز کانی های کوارتز در مقاطع میکروسکوپی نشان دهنده توسعه دگرشکلی با مکانیزم بازبلورش تورمی و چرخش ریزدانه در شیست ها می باشد. بررسی مقاطع حاکی از غالب بودن فرایند بازبلورش چرخش ریز دانه نسبت به بازبلورش تورمی می باشد. از این رو می توان دمای دگرشکلی تا مرز 550 درجه سانتیگراد را برای شیست های مورد مطالعه برآورد نمود.

کلید واژه:

بازبلورش تورمی، بازبلورش چرخش ریزدانه، دگرشکلی پلاستیک، کمپلکس کولی کش.

نویسندگان:

بابک سامانی

عنوان:

تحلیل الگوی فابرکی محور c کوارتز، معیاری جهت جنبش شناختی دگرشکلی

چکیده:

چکیده: الگوی محور c کانی کوارتز ابزاری قدرتمند جهت تشخیص ویژگیهای جنبشی جریان دگرشکلی می باشد. در این تحقیق با استفاده از بررسی الگوی محور c کانی کوارتز در سنگهای دگرشکل شده گرانیت سامن به تحلیل جنبشی دگرشکلی پرداخته شده است. از این رو با استفاده از ابزار یونیورسال استیج به مطالعه جهت یابی محور c کانی کوارتز پرداخته شد. تعداد شش مقطع میکروسکوپی جهت دار تهیه و از هر مقطع حداقل 250 برداشت از جهت یابی محور c کانی کوارتز برداشت گردید. تحلیل استریوگرافی داده ها نشان دهنده وجود الگوی حلقه های نامتقارن نوع I برای محور c کانی های کوارتز می باشد. بنابراین می توان وجود یک جریان دگرشکلی ناهم محور با مولفه برشی راستگرد را در منطقه تشخیص داد.

کلید واژه:

جهت یابی ترجیحی، محور c کانی کوارتز، یونیورسال استیج، دگرشکلی ناهم محور.

نویسندگان:

سمانه حبیبی زاده, رحیم مهاری, رحیم شعبانیان3, عادل نجف زاده

عنوان:

دیاژنز ماسه سنگ های کرتاسه بالایی دربرش جنوب غرب شاهین دژ

چکیده:

مطالعه حاضر به منظور بررسی تفضیلی تغییرات دیاژنزی سنگ های آواری-کربناته کرتاسه بالایی ، در منطقه ای از حوضه ی آذربایجان (شمال غرب ایران) که بهترین رخنمون ها از واحد مذکور را دارد ، صورت گرفته است از جمله فرایند های دیاژنزی شناسایی شده در ماسه سنگ های کرتاسه بالایی شامل فشردگی فیزیکی ، سیمانی شدگی (دروزی – هم بعد ) پیریتی شدگی، ، دولومیتی شدگی و انواع تماس های ، طولی، محدب – مقعر و مضرس می باشد.

کلید واژه:

کرتاسه، شاهین دژ، ماسه سنگ،دیاژنز

نویسندگان:

مسلم یزدانی

عنوان:

ساختار ژئومورفولوژیک سازند سَروَک در برونزد کوه دربند منطقه نودشه-پاوه

چکیده:

سازند سَروَک یکی از سازندهای زمین‌شناسی گروه بنگستان در زاگرس با سن کرتاسه میانه (آلبین - تورونین) است. این سازند یکی از مخازن مهم هیدروکربنی در حوضه زاگرس محسوب می‌شود. سازند سروک به صورت هم‌شیب بر روی سازند کژدمی قرار گرفته است در حالی که مرز بالایی آن با سازند ایلام به صورت ناپیوستگی فرسایشی است. جنس این سازند، آهکی است و دارای تخلخل عمده‌ای از نوع شکستگی است. از نظر زمین ساختی، منطقه نودشه-پاوه در زمین ساخت زاگرس قرار گرفته است. این ایالت از دیدگاه زمین شناختی قابل تقسیم به زیر مجموعه هایی می باشد که یکی از آن ها زاگرس چین خورده است، که اغلب از سنگ های رسوبی، پوشیده شده است. گسل های مهم در این پهنه از روند ساختارهای ناحیه ای در زاگرس به ویژه گسل اصلی زاگرس تبعیت می کنند. رشته کوه زاگرس جزیی از سیستم کوهزایی آلپ- هیمالیا است. این سیستم از کوه های آلپ در اروپای غربی تا کوه های هیمالیا در شمال شبه قاره هند، تشکیل شده است. این سیستم شامل چهار صفحه قاره‌ای برخوردی بزرگ (اوراسیا، افریقا، عربی، هند و استرالیا)، سه دریای محصور در خشکی با پوسته اقیانوسی (مدیترانه، دریای سیاه و کاسپین)، بلندترین کوه های زمین (هیمالیا) و چندین فلات مرتفع (ترکیه- ایران، پامیر و تبت) می‌باشد. تکتونیک فعال این ناحیه بهترین شاهد از رفتار قاره‌ها در هنگام برخورد را نشان می‌دهد. نرخ همگرایی این پهنه از حدود یک سانتی‌متر در سال در غرب تا حدود ۵ سانتی‌متر در سال در شرق، متغیر می‌باشد.

کلید واژه:

ژئومورفولوژی، سازند سروک، کوه دربند، نودشه-پاوه

نویسندگان:

مسلم مهرابی, مسلم مهرابی, رسول مهدوی, مرضیه رضایی, لیلا خدادادی

عنوان:

ارزیابی عملیات آبخوانداری بر برخی خصوصیات رسوب نهشته&#172: شده و شاخص&#172:های گیاهی در استان هرمزگان

چکیده:

این پژوهش با هدف بررسی تاثیر عملیات آبخوانداری در سال&#172:های گذشته بر روی وضعیت و ویژگی&#172:های رسوب و تغییرات شاخص&#172:های پوشش گیاهی در استان هرمزگان در دوره زمانی 1401- 1376 انجام گرفت. به این منظور عرصه پخش ‌سیلاب سرچاهان به عنوان تیمار و عرصه‌اي در مجاورت آن، که از نظر پوشش گیاهی، خاك و فیزیوگرافی تقریبا یکسان و مشابه می&#172:باشد به عنوان شـاهد انتخاب گردید. از عرصه تیمار و عرصه شاهد اندازه‌گیری و آماربرداری صورت گرفت. نمونه‌های بانک بذر برداشت شده از دو عرصه در گلخانه کشت و پس از جوانه&#172:زنی، استقرار و شناسایی گونه‌های گیاهی، تمامی داده‌های پوشش گیاهی و بانک بذر به کمک نرم‌افزار SAS، آزمون تساوی واریانس ها و آزمون T- test مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که اثر پخش سیلاب بر پارامترهای گیاهی، درصد رسوب و درصد سنگ و سنگ‌ریزه در سطح 1 درصد معنی‌دار است و میزان درصد پوشش، میزان تولید، درصد لاشبرگ، تراکم در هکتار و درصد رسوب بعد از عملیات پخش سیلاب افزایش یافته است. مقایسه میانگین شاخص‎های زیستی پوشش گیاهی در عمق&#172:های (cm 5-0) و (cm 10-5) خاک در بین تیمارهای مختلف با استفاده از آزمون تی مستقل در سطح 95 درصد نشان داد که تنوع زیستی در سایت پخش سیلاب به‎طور معنی‎داری بیشتر از شاهد است.

کلید واژه:

آزمون تی مستقل، آزمون تساوی واریانس&#172:ها، پخش سیلاب، عرصه شاهد، عمق خاک

نویسندگان:

آرمین تبریزی اول

عنوان:

کانی‌های رسی و نقش آن‌ها در صنعت نفت

چکیده:

در این مقاله، با بیان ویژگی های شاخص کانی های رسی، به مرور اهمیت نقش ویژه این کانی ها در ارتباط با ارزیابی کیفیت مخازن هیدروکربنی و عملیات حفاری پرداخته شده است. همچنین نحوه تاثیر هریک از پارامترها مانند نوع و میزان کانی های رسی و همچنین الگوی توزیع کانی های رسی بر نگاره های پتروفیزیکی، شیل ها و بر پارامترهای مخزنی از قبیل تخلخل و تراوایی نیز بیان شده است. به دلیل وجود عوامل مکانیکی و شیمیایی کانی های رسی در برخی از سنگ ها باعث ایجاد بسیاری از مشکلات از جمله فشار گل حفاری، تنش حرارتی، ضربه زدن و مکش به دلیل حرارت رشته حفاری یا حرکت پلاستیکی شیل ها در حین عملیات حفاری می باشند. لذا با وجود عوامل مذکور برخی سنگ های حاوی کانی های رسی به حالت ناپایدار در آمده و منجر به بروز مشکلاتی مانند هرزروی گل، افزایش قطر چاه، سیمان کاری ضعیف و تنگ شدن در حین عملیات حفاری می گردد.

کلید واژه:

تخلخل و نفوذپذیری، کانی رسی، مخازن هیدروکربنی، نمودارگیری

نویسندگان:

سیده حلیمه هاشمی عزیزی

عنوان:

بررسی خاستگاه گروه نخلک به روش سن‌سنجی UPb زیرکن

چکیده:

گروه نخلک به سن تریاس در ایران مرکزی یک توالی رسوبی بسیار مهم در درک بهتر بسته شدن پالئوتتیس و کوهزایی ائوسیمرین در خاور میانه است. گروه نخلک متشکل از سه سازند الم، باقروق و اشین است، که عمدتاً از ماسه‌سنگ‌های آذرآواری، کنگلومرای سیلیسی آواری مخلوط و کربنات‌های دریایی تشکیل شده‌اند. در اینجا مروری داریم بر سن‌سنجی UPb زیرکن‌های آواری گروه نخلک تا خاستگاه آن را مشخص کرده و موقعیت تکتونیک قدیمه آن را در قلمرو پالئوتتیسی بازسازی کنیم. غالب زیرکن‌های آواری گروه نخلک شکل‌دار و نیمه‌شکل‌دار بوده و سن پرمین- تریاس (حدود 280-240 میلیون سال) را نشان می‌دهند، که شاهدی است بر تأمین رسوب از سنگ‌های آتش‌فشانی پرمین- تریاس کمان جاده ابریشم.

کلید واژه:

ایران مرکزی، پالئوتتیس، تریاس، سن‌سنجی UPb زیرکن، گروه نخلک.

نویسندگان:

محمدعلی حمزه, محمد آفرین, صمد حمزه ئی

عنوان:

بررسی شرایط محیطی منحصر بفرد خلیج فارس و نقش آن بر روی رسوب شناسی بستر

چکیده:

خلیج‌فارس دریایی حاشیه‌ای با خصوصیات منحصربه‌فرد از دیدگاه مورفولوژی و جریان‌های اقیانوسی است. در این تحقیق بررسی رسوب شناسی خلیج فارس در 34 ایستگاه نمونه‌برداری طی دو گشت تحقیقاتی در شهریور-مهر و دی-بهمن سال 1400 توسط کاوشگر تحقیقاتی خلیج‌فارس در بخش ایرانی خلیج‌فارس انجام شد. نتایج نشان داد بخش‌های میانی خلیج‌فارس توسط رسوبات ماسه‌ای و ماسۀ سیلتی پوشیده شده است که دارای روند درشت شدگی به سمت بخش‌های عمیق‌تر است. در دلتای اروند و تنگۀ هرمز رسوبات دانه‌درشت ماسۀ سیلتی و در برخی نقاط ماسۀ گراولی حضور دارد. جریان بستر خلیج‌فارس مسئول جدا کردن رسوبات دانه‌ریز از بخش‌های عمیق‌تر و درنتیجه تجمع ذرات دانه‌درشت (با میزان زیاد خرده‌های اسکلتی و ذرات به‌جامانده از قبل) در بخش‌های عمیق می‌گردد. این بستر سخت ایجادشده محیط مناسبی برای برخی جوامع سطح زی مانند مرجان‌ها و فرامینیفرهای بزرگ ایجاد نموده است. از سوی دیگر سواحل ایرانی خلیج‌فارس توسط رسوبات سیلتی تا ماسه ریز خشکی‌زاد پوشیده شده است. روی‌هم‌رفته، رژیم رسوب‌گذاری حوضۀ خلیج‌فارس تحت تأثیر شرایط هیدرودینامیکی پیچیده، مواد بستری متنوع ، میزان ورود رسوبات خشکی‌زاد، توپوگرافی پیچیدۀ بستر و اقلیم است.

کلید واژه:

تنگۀ هرمز، توزیع اندازۀ ذرات، رسوبات بستر، توپوگرافی بستر

نویسندگان:

سپیده بهروزه, سپیده بهروزه, اسداله خورانی, هادی اسکندری دامنه

عنوان:

بررسی روند تغییرات دمای سطح زمین در ایران طی سال‌های 2010 الی 2022

چکیده:

دمای سطح‌ زمین شاخص مناسبی برای مطالعه مبادلات انرژی در سطح‌ زمین در مقیاس‌های مختلف می‌باشد. این مطالعه با هدف بررسی روند ‌تغییرات دمای سطح ‌زمین کشور ایران از سال 2010 تا 2022 با استفاده از داده‌های MOD11C1-TERRA انجام شد. نتایج نشان داد که حداقل مقدار متوسط سالانه شاخص LST در سال 2012 حدود 88/30 سانتی‌گراد و حداکثر مقدار این شاخص در سال 2021 حدود 43/33 سانتی‌گراد می‌باشد. بررسی روند تغییرات با استفاده از شیب خط رگرسیون نشان داد که دمای سطح زمین در بازه زمانی 13 ساله در حدود 90 درصد از مساحت کشور افزایشی بوده که بیشتر شامل قسمت‌های جنوب، جنوب‌شرق، مرکز کشور و به صورت پراکنده در جنوب‌غربی دیده می‌شود. در حالی که 10 درصد از سطح کشور روند تغییرات را به صورت کاهشی نشان داد، که این تغییرات بیشتر در قسمت‌های شمال‌غربی، شمال‌شرقی، و به صورت پراکنده در شمال و شرق کشور مشاهده شده است. در حالت کلی با استفاده از نتایج این تحقیق می‌توان نتیجه گرفت که علم سنجش از دور ابزاری مناسب برای بررسی روند تغییرات دمای‌سطج زمین است که برای تصمیم‌گیری و انتخاب روش‌های مناسب در مقابله با افزایش دما مفید می‌باشد.

کلید واژه:

شیب تغییرات، دمای سطح زمین، ایران، سنجنده، مودیس.

نویسندگان:

خلیل رضایی

عنوان:

حکمرانی خاک در ایران، ارزیابی ظرفیتها، فرصتها و تهدیدها

چکیده:

خاک و تمامی جنبه های کاربردی، اقتصادی، معدنی و مخاطرات مربوطه به آن مسئله ای با اهمیت روزافزون بوده و توجه به آن تضمین کننده بستر پیشرفت و توسعه خواهد بود. در ایران خاک از جنبه های مختلف شایان توجه است. از یکسو خاک بستر کشاورزی و امنیت غذایی کشور است که برای کشوری که داعیه خودکفایی در کلیه محصولات کشاورزی دارد وجود بستر مناسب و بهینه الزامی است. خاکهای ایران از تنوع بالایی برخوردار بوده و در مجموع می تواند کلیه کمبودهای منطقه ای خویش را برطرف کند. البته ایران از دیدگاه فرسایش خاک متاسفانه جایگاه بسیار بدی دارد. به اعتقاد برخی محققین و کارشناسان ایران جایگاه سوم جهان و اول خاورمیانه را از این منظر دارد. خاکهای صنعتی ایران هم حاوی عناصر بسیار با ارزش استراتژیک و کمیاب بوده و هم اکنون استفاده های نادرستی از آنها می شود. در آینده ای نه چندان دور این منابع معدنی تعیین کننده نقش آفرینهای مهم سیاستهای جهانی می باشند. برخلاف آب، تا حدود زیادی حمکرانی خاک می تواند فارغ از مناسبات بین المللی و محدود به داخل مرزهای کشور باشد. در این مقاله مروری بر همه موارد فوق شده و تلاش می شود در کنار به موارد فرصت و تهدید، راهکارهایی پیشنهاد خواهد شد.

کلید واژه:

خاک، حکمرانی، کشاورزی، فرسایش، معدن، عناصر نادر خاکی

نویسندگان:

امیر کریمیان طرقبه, پریا زنده دل, امیر کریمیان طرقبه

عنوان:

ارزیابی کیفیت مخزنی سازند کنگان با استفاده از داده‌های پتروفیزیکی در یکی از میادین گازی جنوب ایران

چکیده:

امروزه ارزیابی سنگ مخزن از اهمیت بسزایی در صنعت نفت برخوردار است. در این پژوهش با استفاده از داده‌های پتروفیزیکی و اطلاعات تخلخل، نفوذپذیری مغزه ها، و به کمک روش ارزیابی احتمالی پارامترهای پتروفیزیکی سازند کنگان در دو حلقه چاه 4 و 6 مورد ارزیابی قرار گرفتند. هدف از انجام پژوهش بررسی کیفیت میدان گازی مورد مطالعه و ارزیابی خواص مخزنی با بهره‌گیری از مطالعات پتروفیزیكی است. بر اساس نتایج این ارزیابی پتروفیزیکی، در سازند کنگان در چاه 4 و 6 میانگین حجم شیل به ترتیب 28 و 32 میانگین اشباع آب به ترتیب 24.4 و 31.4 و میانگین تخلخل موثر به ترتیب 4.8 و 4 و نسبت NET/GROSS به ترتیب 0.11 و 0.23 است. هرچه مقدار این پارامتر به عدد 1 نزدیک تر باشد سازند مورد مطالعه کیفیت مخزنی بیشتری دارد.

کلید واژه:

اشباع آب، تخلخل، حجم شیل، سازند کنگان، نفوذپذیری

نویسندگان:

امیر کریمیان طرقبه, پریا زنده دل, امیر کریمیان طرقبه

عنوان:

ارزیابی کیفیت مخزنی سازند دالان فوقانی با استفاده از داده‌های پتروفیزیکی در یکی از میادین گازی جنوب ایران

چکیده:

امروزه ارزیابی سنگ مخزن از اهمیت بسزایی در صنعت نفت برخوردار است. در این پژوهش با استفاده از داده‌های پتروفیزیکی و اطلاعات تخلخل، نفوذپذیری مغزه ها، و به کمک روش ارزیابی احتمالی پارامترهای پتروفیزیکی سازند دالان فوقانی در دو حلقه چاه 4 و 6 مورد ارزیابی قرار گرفتند. هدف از انجام پژوهش بررسی کیفیت میدان گازی مورد مطالعه و ارزیابی خواص مخزنی با بهره‌گیری از مطالعات پتروفیزیكی است. بر اساس نتایج این ارزیابی پتروفیزیکی، در سازند دالان فوقانی در چاه 4 و 6 میانگین حجم شیل به ترتیب 1.7 و 2.4 میانگین اشباع آب به ترتیب 30 و 22.4و میانگین تخلخل موثر به ترتیب 3.7 و 6.4 و نسبت NET/GROSS به ترتیب 0.68 و 0.92 است. هرچه مقدار این پارامتر به عدد 1 نزدیک تر باشد سازند مورد مطالعه کیفیت مخزنی بیشتری دارد.

کلید واژه:

اشباع آب، تخلخل، حجم شیل، سازند دالان فوقانی، نفوذپذیری

نویسندگان:

امیر کریمیان طرقبه, پریا زنده دل, امیر کریمیان طرقبه

عنوان:

ارزیابی کیفیت مخزنی سازند دشتک-k با استفاده از داده‌های پتروفیزیکی در یکی از میادین گازی جنوب ایران

چکیده:

امروزه ارزیابی سنگ مخزن از اهمیت بسزایی در صنعت نفت برخوردار است. در این پژوهش با استفاده از داده‌های پتروفیزیکی و اطلاعات تخلخل، نفوذپذیری مغزه ها، و به کمک روش ارزیابی احتمالی پارامترهای پتروفیزیکی سازند دشتک-k در دو حلقه چاه 4 و 6 مورد ارزیابی قرار گرفتند. هدف از انجام پژوهش بررسی کیفیت میدان گازی مورد مطالعه و ارزیابی خواص مخزنی با بهره‌گیری از مطالعات پتروفیزیكی است. بر اساس نتایج این ارزیابی پتروفیزیکی، در سازند دشتک-k در چاه 4 و 6 میانگین حجم شیل به ترتیب 4.7 و 7 میانگین اشباع آب به ترتیب 33.3 و 50.9 و میانگین تخلخل موثر به ترتیب 2 و 1.8 و نسبت NET/GROSS به ترتیب 0.18 و 0.07 است. هرچه مقدار این پارامتر به عدد 1 نزدیک تر باشد سازند مورد مطالعه کیفیت مخزنی بیشتری دارد.

کلید واژه:

اشباع آب، تخلخل، حجم شیل، سازند دشتک-k ، نفوذپذیری

نویسندگان:

محمد فاریابی, محمد حسین رحیمی

عنوان:

بررسی برهکمنش سنگ، رسوب و آب زیرزمینی در محدوده کویر درانجیر با استفاده از مدل سازی ژئوشیمیایی

چکیده:

در بسیاری موارد واکنش بین اجزاء سازنده محیط متخلخل و آب زیرزمینی مهمترین عامل تعین کننده کیفیت آب زیرزمینی است. در این مطالعه برای بررسی برهمکنش سنگ ها، رسوبات و آب زیرزمینی در محدوده کویر درانجیر از روش مدل&#172:سازی ژئوشیمیایی استفاده شده است. برای این کار نتایج آنالیز شیمیایی نمونه های آب زیرزمینی در محیط نرم افزار PHREEQC بکار گرفته شده&#172:اند. در این مطالعه، مدل سازی ژئوشیمیایی به دو روش انجام شد. در روش اول مدلسازی ژئوشیمیایی برای مشخص کردن وضعیت تعادلی کانی های مختلف در آب زیرزمینی صورت گرفت و شاخص اشباع کانی ها محاسبه شد. در روش دوم مدل سازی ژئوشیمیایی معکوش در برخی از مسیرهای جریان آب زیرزمینی انجام گرفت تا وضعیت تعادلی کانی ها در مسیر جریان آب بررسی گردد. نتایج این تحقیق نشان داد که تیپ آب زیرزمینی در همه بخش های منطقه مورد مطالعه به صورت کلروره سدیک است. کانی های کلسیت، دلومیت و آراگونیت در حال رسوبگذاری و کانی های ژیپس، انیدریت و هالیت در حال انحلال در آبخوان محدوده مورد مطالعه می باشند.

کلید واژه:

آب زیرزمینی، محدوده کویر درانجیر، مدل سازی ژئوشیمیایی.

نویسندگان:

محمد فاریابی, محمد حسین رحیمی

عنوان:

بررسی روند تغییرات کیفی آبخوان محدوده کویر درانجیر، استان یزد

چکیده:

یکی از چالش مهم مدیریت منابع آب در مناطق خشک، تغییرات کیفی آب با گذشت زمان است. در این مطالعه تغییرات زمانی کیفیت آب زیرزمینی در محدوده کویر درانجیر در استان یزد بررسی شده است. به این منظور تغییرات زمانی هدایت الکتریکی (شوری) آب چاه های پایش کیفی در یک دوره 20 ساله (1401-1381) بررسی شد. همچنین تغییرات پارامترهای فیزیکوشیمیایی آب زیرزمینی (شامل هدایت الکتریکی، کاتیون ها و آنیون ها) در دوبازه زمانی با فاصله 11 ساله (1388 و 1399) مقایسه گردید. نتایج این مطالعه نشان دهنده روند افزایشی شوری آبخوان است. روند تغییرات زمانی کاتیون ها و آنیون هایی مانند سولفات و کلراید مشابه با روند تغییرات هدایت الکتریکی در آبخوان است، اما یون بی کربنات روندی متفاوت با سایر پارامترهای کیفی آب دارد. با افزایش هدایت الکتریکی آبخوان، میزان یون بی کربنات روندی نزولی را نشان می دهد.

کلید واژه:

آب زیرزمینی، محدوده کویر درانجیر، تغییرات زمانی، کیفیت شیمایی.

نویسندگان:

اسما حسنی, اسما حسنی, الهه کریمی, حسین رضا پناه خور

عنوان:

بررسی زمین گردشگری در منطقه رودمعجن (شهرستان تربت حیدریه)

چکیده:

منطقه رودمعجن از لحاظ زمین ریخت شناسی دارای تنوع ساختاری ویژه ای بوده به نحوی که بخش هایی را عمدتاً سنگ های رسوبی از نوع آهکی با سیمای صخره ساز تشکیل داده اند که در واقع ادامه غربی کوه کمراستاد می باشند. آبشار رودمعجن که در واحدهای آهکی کرتاسه بر اثر عملکرد توأم فرایندهای تکتونیکی- گسلی تکنار و همزمان با فرسایش های آبی تشکیل شده از جاذبه های زمین گردشگری این منطقه می باشد. آب این آبشار در کال رودمعجن جاری شده و از شرق روستای رودمعجن می گذرد. رخنمون-هایی از واحد های سنگی پیروکسن آندزیت به سن پالئوژن (ائوسن) (Etm )، کوارتز لاتیت به سن ائوسن (Eam )، توف سبز به سن ائوسن (Et)، واحد های کنگلومرا و توف ماسه ای (ECm) و رسی نئوژن تا کواترنری (QPlC) به همراه واحدهای کواترنری و رسوبات رودخانه ای (Qal) نیز در منطقه وجود دارند. همچنین آثار فرسایش در ایگنمبریت ها و کنگلومرای منطقه باعث تشکیل ساختارهای کله قندی در بخش هایی از منطقه شده است. از دیگر جاذبه های دیدنی در این منطقه رخنمون گوهرسنگ های عقیق و ژاسپر به رنگ قرمز گوشتی و به صورت پر کننده فضای خالی در کوارتز لاتیت ها و پیروکسن آندزیت های نئوژن می باشد.

کلید واژه:

آبشار رودمعجن، زمین گردشگری، پدیده های زمین شناسی، ساختارهای کله قندی، گوهرسنگ ها

نویسندگان:

سکینه عارفی فرد

عنوان:

فرآیندهای رسوبی تاثیر گذار در انقراض فوزولینیدهای با پوسته بزرگ در پرمین میانی ایران

چکیده:

به منظور بررسی تاثیر فرآیندهای رسوبی بر گسترش فوزولینیدهای با پوسته بزرگ در نهشته‌های پرمین میانی ایران دو برش چینه‌شناسی در کوههای شتری و باغ‌ونگ واقع در بلوک طبس در شرق ایران مرکزی و یک برش چینه‌شناسی در دره همبست در ناحیه آباده در غرب ایران مرکزی مطالعه شده‌اند. علت حضور اندک فوزولینیدها با پوسته بزرگ در آهکهای پرمین میانی برش شتری به سن رودین تا وردین که در یک محیط ساب‌تایدال کم‌عمق تا یک محیط شول با انرژی بالا نهشته شده‌اند، احتمالا دمای زیاد آبهای قدیمه بیش از 36 درجه سانتیگراد بوده که حاکی از شرایط بسیار گرم و نامطلوب برای زیست فوزولینیدهای با پوسته بزرگ و همزیست جلبکی می‌باشد. وجود چرتها در پرمین میانی ایران در برشهای همبست و باغ‌ونگ در ارتباط با حادثه چرتی پرمین میانی و یوتروفیکشن در جنوب چین و امریکای شمالی است که با زیست فوزولینیدهای با پوسته بزرگ در موقعیتهای الیگوتروفیک محیطهای کم‌عمق ناسازگاری دارد. با توجه به انقراض محلی فوزولینیدهای با پوسته بزرگ قبل از حادثه زیستی انتهای پرمین میانی در سه برش مورد مطالعه می‌توان نتیجه گرفت تغییرات آب و هوایی و میزان ورود مواد غذایی به اقیانوسها نقش عمده‌ای در انقراض این ارگانیسم ها داشته است.

کلید واژه:

محیط های رسوبی، پرمین میانی، سازندهای جمال و سورمق، فوزولینیدهای بزرگ.

نویسندگان:

مهدی فرمهینی فراهانی, دکتر خلیل رضایی, شیدا کرم‌الهی, فاطمه جعفری مقدم

عنوان:

کاربرد الگوریتم PCA در سنجش از دور با استفاده از زبان برنامه‌نویسی پایتون (مورد مطالعاتی: تصاویر مولتی اسپکترال ماهواره لندست 9)

چکیده:

با وجود پیشرفت روزافزون فناوری و همه گیر شدن برنامه‌نویسی در شاخه‌های مختلف علوم پایه، الزام استفاده و یادگیری برنامه نویسی در شاخه های مختلف علوم زمین امری غیر قابل انکار است. یکی از موارد مورد توجه دنیای فناوری امروز، مبحث علوم داده و استفاده از روش‌های آماری پیشرفته با کمک برنامه‌نویسی است و با وجود توسعه بسته‌های مختلف در بستر زبان برنامه نویسی پایتون انجام کارهای سنجش از دور برای متخصصان این حوزه راحت‌تر از پیش شده است. در این مطالعه تلاش بر آن شده است که با استفاده از الگوریتم یادگیری ماشین PCA و به کمک تصاویر مولتی اسپکترال لندست 9 نویز و اشکالات تصاویر را حذف کنیم و داده‌های اصلی را استخراج کنیم.

کلید واژه:

جبر خطی، سنجش از دور، یادگیری ماشین، علوم داده، تحلیل مؤلفه‌های اصلی

نویسندگان:

سکینه عارفی فرد

عنوان:

شرایط اکسیداسیون و احیا نهشته‌های پرمین‌بالایی ناحیه جلفا، شمال غرب ایران

چکیده:

در این مطالعه شرایط اکسیداسیون و احیا در شیلهای پرمین‏بالایی دو برش آلی‌باشی و زال در ناحیه جلفا با استفاده از عناصر کمیاب حساس به اکسیداسیون و احیا جهت بررسی وضعیت ژئوشیمیای آب دریا در طی پرمین‏بالایی و قبل و بعد از افق انقراض مورد مطالعه قرار گرفته‌ است. بر اساس مقادیر نسبت‎های V/Cr و V/(V+Ni) شرایط اکسیداسیون و احیا در طول توالی پرمین‏بالایی در هر دو برش مورد مطالعه از اکسیک-دیزاکسیک به ساب‏اکسیک تغییر می‌کند و در عضو ارس (به سن بالاترین بخش چنگسینکین) که بلافاصله بعد از افق انقراض قرار گرفته این دو نسبت در مقایسه با سایر بخش‌های توالی افزایش قابل محسوسی را نشان می دهند. بررسی نسبتهای Mo/U درجازا در هر دو برش موید کمتر بودن آن از نسبت مولار Mo/U آب کف دریا (تقریبا 5/7 تا 9/7) است و نمودار MoEF در مقابل UEF قرارگیری نمونه‌های دو برش را در زونهای اکسیک-دیزاکسیک تا ساب‏اکسیک نشان می‌دهد. با توجه به نتایج بدست آمده گرچه که شواهدی از کمبود اکسیژن در طول توالی‎های پرمین‏بالایی وجود دارد ولی فقدان کامل اکسیژن و شرایط انکسیک در افق انقراض اتفاق نیافتاده و حتی در عضو ارس تنها شرایط ساب‌اکسیک وجود داشته است.

کلید واژه:

‌اکسیداسیون و احیا، پرمین پسین، شرایط هوازی، جلفا

نویسندگان:

سکینه عارفی فرد

عنوان:

محیط رسوبی نهشته های تریاس زیرین در برش زال، ناحیه جلفا، شمال غرب ایران

چکیده:

برش زال جهت تعیین تغییرات ریزرخساره و محیط رسوبی در بالاترین بخش پرمین بالایی و در طول تریاس زیرین مطالعه شده است. اگرچه میکروگاستروپود پکستون و بایوکلاستیک وکستون در قاعده سازند الیکا در برش زال دارای ظاهر لخته‌ای با منشا میکروبیال می‌باشند ولی هیچگونه تشکیلات میکروبیال مشخصی نظیر ترومبولیت ها در آنها مشاهده نمی‌شود. فابریک اسفنج کراتوس که قبلا تنها در بالاترین بخش آهک پاراتیرولیتس‌دار در برش زال گزارش شده بود هم در رخساره رس مرزی و هم در لایه‌های قاعده‌ای سازند الیکا بعنوان یک ویژگی بعد از انقراض برای اولین بار گزارش می‌شود. گذر از پرمین بالایی به تریاس زیرین در برش زال با تغییرات رخساره‌ای بارز از محیط عمیق به محیط کم عمق شلف درونی همراه می‌باشد. در برش زال کربنات‌های میکروبیال در لایه‌های بالایی بخش زیرین و در بخش های میانی و بالایی تریاس زیرین سازند الیکا وجود دارند که بر خلاف گزارش‌های قبلی عمدتا بصورت استروماتولیت بوده و بصورت محدودتر شامل ترومبولیت و یا بصورت میکریت لخته‌ای و کورتویید مشاهده می‌شوند. مطالعه ریزرخساره‌های تریاس زیرین در برش زال حاکی از محیط کم عمق با نوسانات انرژی در بخش‌های مختلف آن نظیر مادستون و بایوکلاستیک وکستون (انرژی کم)، تشکیلات میکروبیال (انرژی متوسط) و اینتراکلاستیک فلوتستون و ااییدال گرینستون (انرژی بالا) می‌باشد.

کلید واژه:

تریاس زیرین، تغییرات محیطی، سازند الیکا، کربنات‌های میکروبیال

نویسندگان:

سولماز صادقی, سولماز صادقی, Hossein hashemi, bijan beiranvand

عنوان:

تغییرات رخساره های رسوبی کرتاسه میانی در غرب بلندای قدیمی بهرگانسر - نوروز

چکیده:

به منظور بررسی تغییرات ریز رخساره&#172:هاي رسوبی و تفـسير محـيط نهشتگی سـازند سـروك (کرتاسه میانی)، نهشته&#172:های این واحد سنگی در میادین نفتی ماهشهر و سالار در غرب بلندای قدیمی بهرگانسر - نوروز مطالعه شده است. تجزيه و تحليل ریز رخساره&#172:ها و مطالعـات پتروگرافـي طبقات مذکور منجر به شناسائي 6 ميكروفاسيس گرديد که به چهار زير&#172:محيط دريـاي بـاز، سـد، لاگـون، و پهنـه جزر و مدی نسبت داده شده&#172:اند. فقـدان جريـانات توربيـدايتی و ریف‌های ممتد نـشانگر آن اسـت کـه پلاتفـرم کربناته سازند سروك در ناحيه مورد مطالعه از نوع رمپ هموکلينال بود. بخش پایین سازند سروک با ریز رخساره 6 همراه با بیوزون 26 بیانگر این است که منطقه مورد مطالعه در زمان شروع نهشت سازند سروک تا اوایل سنومانین از نظر ساختاری پایدار بود. تغییرات رخساره ای پس از آن و فرسایش بخش زیادی از سازند سروک در میدان سالار نشان می‌دهد منطقه مورد مطالعه در اواخر سنومانین و در امتداد برجستگی قدیمی بهرگانسر - نوروز شروع به بالاآمدن کرد. سرانجام عقب‌نشینی دریا، سبب خروج رسوبات سنومانین از آب در امتداد تاقدیس بهرگانسر - نوروز (میدان سالار) و ایجاد محیط‌های رمپ میانی - لاگونی در حاشیه این ارتفاع قدیمی (میدان ماهشهر) شد.

کلید واژه:

بلندای بهرگانسر-نوروز، خلیج‌فارس، ریز رخساره، سازند سروك، میدان نفتی سالار

نویسندگان:

آرش برجسته

عنوان:

نقش کانی‌شناسی سازند آغاجاری در رفتار هیدرولیکی توده سنگ مغار نیروگاه سد مسجدسلیمان

چکیده:

رفتار هیدرولیکی سازند‌های زمین‌شناسی و توده‌های سنگی یکی از مهم‌ترین جنبه‌های کاربرد مهندسی سنگ در حفاری‌های زیرزمینی است. بیشتر حفاری‌های زیرزمینی با چالش‌های مستقیم و غیرمستقیم ناشی از آب‌های زیرزمینی مواجه هستند که منجر به افزایش زمان، هزینه و خطرپذیری حفاری‌ها می‌شود. تراوش آب به درون حفریات زیرزمینی سبب خزش و آماس در لایه‌های رسی و بروز مشکلات مختلف در سازه‌های هیدرولیکی می‌گردد. در این نوشتار نقش کانی‌شناسی سازند آغاجاری در رفتار هیدرولیکی توده سنگ سقف مغارهای نیروگاه و مبدل سد جریانی مسجدسلیمان و بروز ناپايداري در بخشي از این سازه ها بررسی شده‌است. یافته‌های این پژوهش در برنامه‌ریزی برای مدیریت بهینه و افزایش عمر مفید سد سودمند خواهد بود. ا

کلید واژه:

آماس، گل‌سنگ، رفتار هیدرولیکی، مغار نیروگاه، سد مسجدسلیمان

نویسندگان:

عنایت الله حق فرشی, دکتر پیمان رضایی, مرتضی حمیدی

عنوان:

شناسایی طبقات مارکر، زون بندی زیستی سازند مراغه و بررسی جهت جریان دیرینه در ناحیه شمال باختری مراغه- شمال باختری ایران- میوسن پسین

چکیده:

سازند مراغه از نهشته های قاره ای میوسن پسین ناحیه شمال باختری و در دامنه های جنوبی و جنوب خاوری کوه سهند قرار دارد. حضور فسیل های پستانداران در این سازند باعث اهمیت بالای آن از دیدگاه علمی از سالیان گذشته بوده است. در این تحقیق لایه های مارکر معرفی شده توسط محققین خارجی در ناحیه خاور مراغه، در ناحیه باختر و شمال شهر مراغه مورد شناسایی و انطباق قرار گرفته اند. به علاوه بر اساس این اطلاعات بدست آمده و استفاده از مطالعات محققین قبلی، سازند مراغه در ناحیه مورد مطالعه تحت زون بندی زیستی قرار گرفته و بصورت یک نقشه ارائه گردیده است. این نقشه در مطالعات پی جویی فسیل های پستانداران می تواند مورد استفاده قرار بگیرد. در بخش دوم مطالعه جهت جریان دیرینه حوضه رسوبی مراغه مورد مطالعه قرار گرفته که در آن با اندازه گیری ساختهای رسوبی نشان دهنده جهت جریان، داده های حاصله بصورت رزدیاگرام ارائه گردیده است که نشاندهنده جهت شمال خاوری تا شمال باختری جهت شیب جوضه رسوبی در زمان میوسن در این ناحیه می باشد.

کلید واژه:

میوسن، سازند مراغه، جهت جریان دیرینه، طبقات مارکر

نویسندگان:

مصطفی صداقت نیا, صداقت نیا, بهروز رفیعی, بیژن یوسفی یگانه

عنوان:

شواهدی از پیشروی و پسروی آب دریا در نهشته های میوسن بالایی - پلیوسن زاگرس (سازند آغاجاری، ناودیس افرینه، جنوب لرستان)

چکیده:

هدف از این پژوهش بررسی تغییرات سطح آب دریا در قالب چینه نگاری سکانسی توالی های سازند آغاجاری در جنوب لرستان می باشد. سنگ شناسی سازند آغاجاری در منطقه مورد مطالعه از تناوب ماسه سنگ، سیلت سنگ، رس سنگ، گلسنگ و شیل به رنگ قرمز اخرایی و به مقدار کمتر ی کنگلومرا تشکیل شده است. توالی های بخش زیرین سازند آغاجاری که در تماس با سازند گچساران می باشند در یک محیط رودخانه مآندری تشکیل شده اند که در اثر پیشروی دریا، این رسوبات در زیر رسوبات ماسه سنگی ساحلی با آثار جزر و مدی و ماسه سنگ های بیوکلاستی ، و یک لایه شیل خاکستری رنگ قرار گرفته است . سپس این توالی ها با یک پسروی همیشگی مواجه بوده و بر روی این توالی، رخساره های رودخانه ای بریده بریده قرار گرفته است . لذا می توان گفت توالی های سازند آغاجاری در منطقه مورد مطالعه در چهار زیر محیط رودخانه مآندری ، ساحل دریای کم عمق تحت تاثیر جزر و مد، دریایی، رودخانه بریده بریده تشکیل شده اند. سازند گچساران با توالی های کربناته و تبخیری در دسته رخساره LST تشکیل شده است حال آن که بخش زیرین سازند آغاجاری در دسته رخساره TST تشکیل شده و با پیشروی دریا ماسه سنگ های جزر و مدی و بایوکلستی تشکیل شده و با رسوبگذاری شیل های خاکستری رنگ به اوج غرق شدگی (mfs) خود می رسد . سپس پسروی دریا با تشکیل دسته رخساره های HST مربوط به رودخانه های بریده بریده صورت گرفته و در انتهای توالی های سازند آغاجاری (عضو لهبری) خاتمه می یابد

کلید واژه:

ناودیس افرینه، چینه نگاری سکانسی، سازند آغاجاری، استان لرستان

نویسندگان:

مصطفی صداقت نیا, مصطفی صداقت نیا, بهروز رفیعی, بیژن یوسفی یگانه

عنوان:

شواهدی از سواحل ماسه ای جزر و مدی در نهشته های آواری سازند آغاجاری ( حوضه ی رسوبی لرستان، ناو دیس افرینه، جنوب خرم آباد )

چکیده:

هدف از این پژوهش بررسی شواهد جزر و مد ی در نهشته های آواری سازند آغاجاری (میوسن بالایی - پلیوسن) در جنوب غرب لرستان می باشد. در این راستا 7 برش چینه شناسی در ناودیس افرینه انتخاب گردید. سازند آغاجاری در منطقه مورد مطالعه با ضخامت بیش از 500 متر از ماسه سنگ، سیلت سنگ، گلسنگ و شیل و به مقدار کمتر از کنگلومرا تشکیل شده است. از جمله ساخت مان های رسوبی شاخص محیط های جزر و مدی در این سازند می توان به طبقات فلاسر، ریپل مارک های تداخلی، ریپل مارک های متقارن، چینه بندی مورب دوجهته و سطوح دوباره فعال شده اشاره کرد. علاوه بر آن اثر رخساره اسکولایتوس (Skolithos) به همراه ماسه سنگ های بایوکلستی با ریپل متقارن نیز در این سازند وجود دارد که با توجه به همراهی آن ها با طبقات فلاسر و موجی می توان گفت که مربوط به سواحل ماسه ای جزر و مدی می باشند.

کلید واژه:

افرینه، سازند آغاجاری، رسوبات ساحلی ، آثار جزر و مد، استان لرستان

نویسندگان:

سمیه قلندرزاده

عنوان:

رسوب شناسی فیزیکی نهشته های چشمه های آبگرم خورگو در شمال خاوری شهر بندرعباس

چکیده:

چشمه های آبگرم خورگو در شمال خاوری شهر بندرعباس دارای سه برونزد در تاقدیس خورگو میباشند از نهشته های این سه چشمه 6 نمونه و از سنگ 12نمونه برداشت شد .بررسی های انجام شده نشان میدهد که اندازه غالب این رسوبات ماسه گراولی است. مشخصه های بافتی همچون گردشدگی آنها زاویه دار تا نیمه گرد شده و دارای کرویت نسبتا خوب و جورشدگی آنها ضعیف میباشد. جنس سنگ های متشکله از نوع سنگ آهک است. 4 ریز رخساره در آن شناسایی شده، در کنار کانی های کلسیت و کوارتز (بخش عمده) میتوان به زیپس و هالیت (کانی های فرعی)و کالکوپریت (کانی سنگین) اشاره کرد. سازند آسماری در بالادست این رسوبات، حاشیه یک رودخانه بریده بریده با انرژی متوسط تا کم را نشان میدهند. این گستره، منشا اصلی نهشته های مورد بحث میباشد.

کلید واژه:

رسوب، چشمه آبگرم ، بندرعباس، خورگو ، بافت

نویسندگان:

میر امیر صلاحی, عباس عباسی, میر امیر صلاحی

عنوان:

ریزرخساره ها و محیط رسوبی مخزن آسماری در ميدان نفت سفید

چکیده:

بررسی فوق به منظور انجام مطالعات زیست چینه نگاری، میکروفاسیس و محیط رسوبی مخزن آسماری در میدان نفت سفید واقع در ناحيه فروافتادگي دزفول&#172:شمالي در محدوده شمال&#172:شرقی اهواز صورت پذیرفته است. در این میدان شواهد سنگ شناسی و میکروفاسیسی مخزن آسماری در چاه شماره 34 مورد بررسی قرار گرفته است. مطالعه سنگ شناسی این مخزن شامل آهك، دولوميت و انیدریت می باشد. بر اساس شاخص‌های زمانی نظیر انیدریت قاعده‌ای و گونه Favreina asmarica و همچنین اولین حضور و حداکثر فراوانی گونه Borelis melo curdica دو زون زیستی و بازه سنی آکیتانین- بوردیگالین شناسایی شده است. مطالعه میکروفاسیس و محیط رسوبی مخزن فوق منجر به شناسایی ریز رخساره های A1 تا A12 گردیده و بر این اساس در زمان رسوبگذاري سازند آسماري در میدان نفت سفید (ميوسن) شرايط محيطي از رمپ خارجي تا رمپ مياني و داخلي در تغيير بوده است.

کلید واژه:

میکروفاسیس، محیط رسوبی، مخزن آسماری، میدان نفت سفید.

نویسندگان:

حامد مرادی باغچه میشه

عنوان:

تعیین مرزهای سکانسی سازندهای پلیوسن (چلکن و آقچاگیل) دشت گرگان توسط نرم‌افزار سیکلولاگ و روش انحراف از معیار پرتو گاما

چکیده:

استفاده از لاگ‌های چاه‌پيمايی، در چاه‌های بدون مغزه، به‌منظور شناسايی عوارض وابسته به طبقات سنگی، همواره مورد توجه زمين‌شناسان بوده است. شناسایي سطوح کليدي چينه‌نگاري سکانسي، از بخش‌هاي مهم سرشت‌نمایي زمين‌شناسي مخازن هيدروکربني است. در این مطالعه، کارآیی نمودار آناليز تلفيقی فيلتر پيش‌بينی خطای دیناميکیD-INPEFA لاگ گاما در شناسایی و تفکيک سکانس‌ها و سطوح کليدی سکانسی در چاه کليدی صوفیکم-1 در دشت گرگان –گنبد کاووس برای توالی سازندهای چلکن و آقچاگیل مورد ارزیابی قرار گرفته است. تجزیه و تحلیل لاگ گاما به ویژه (D-INPEFA) منجر به شناسایی سطوح سكانسی موجود در توالی‌های چلکن و آقچاگیل گردید. در چاه صوفیکم-1 با استفاد از تحلیل فیلتر تجمعی پیش‌بینی خطا، تعداد 15 مرز سکانسی شامل 8 مرز منفی (nb) و 7 مرز مثبت (pb) شناسایی گردید. سطوح سكانسی شامل مرز سازندی، مرز سكانس و سطح حداکثر سيلابی شناسایی گردید، و با توجه به مرزهای شناسایی شده چهار سکانس رتبه سوم برای چاه صوفیکم-1 مشخص گردید. بر همین اساس با توجه به روند کلی نمودار گاما، برای سازند چلکن روند پسروی و برای سازند آقچاگیل پیشروی مشخص گردید.

کلید واژه:

حوضه خزر جنوبی، مخزن هیدروکربن، سکانس‌ رسوبی،‌ لاگ ‌چاه‌پیمایی، ‌سیکلولاگ

نویسندگان:

سیده حلیمه هاشمی عزیزی, پیمان رضائی, حسین عسکری

عنوان:

بررسی سنگ‌رخساره‌های سازند کنگلومرایی کرمان در ایران مرکزی برای بازسازی محیط رسوبی

چکیده:

این مطالعه به بررسی محیط رسوبی و سنگ‌رخساره‌های سازند کنگلومرایی کرمان واقع در شمال شرق ایران مرکزی پرداخته است، که مرکب از توده‌های کنگلومرایی پلی‌میکتیک و میان‌لایه‌های ماسه‌سنگی است. مطالعه دقیق رسوب‌شناسی مانند اندازه دانه غالب، درجه گردشدگی و جورشدگی دانه‌ها، بافت و چینه‌بندی منجر به شناسایی پنج سنگ‌رخساره شده است: کنگلومرای توده‌ای دانه‌پشتیبان (Gcm)، کنگلومرای توده‌ای زمینه‌پشتیبان (Gmm)، کنگلومرا با طبقه‌بندی افقی (Gh)، ماسه‌سنگ با طبقه‌بندی افقی (Sh) و ماسه‌سنگ توده‌ای (Sm). این سنگ‌رخساره‌ها مرتبط با عناصر ساختاری جریان گرانشی رسوبی (SG) و توده‌های ماسه‌سنگ پرکننده کانال (CH) هستند که در سیستم‌های مخروط‌افکنه و رودخانه گیسویی برجای گذاشته شده‌اند.

کلید واژه:

ایران مرکزی، سازند کرمان، سنگ‌رخساره، کنگلومرا.

نویسندگان:

آرش برجسته

عنوان:

بررسی پتروگرافی و کانی شناسی پهنه لغزشی تنگ نایاب دریاچه سد صیدون

چکیده:

لغزش یکی از جنبش‌های مهم توده‌ای است که هر ساله آسیب‌های جانی و مالی فراوانی را در پهنه‌های پرباران کوهستانی به بار می‌آورد. سطوح ناپيوستگي در توده سنگ مانند لايه‌بندي و درز و شكاف و گسترش هوازدگي موجب مي‌شود كه مجموعه‌اي از قطعات سنگي از توده اصلي برجا، جدا شود و بر اثر ريزش در بخش‌هاي گوناگون دامنه‌هاي مشرف به دریاچه سدها و بستر رودخانه قرار گيرد. از آنجا كه در دامنه‌هاي دریاچه سدها به دليل عوامل موثر در ناپايداري، احتمال بروز پديده زمین لغزش وجود دارد، مطالعه و ارزیابی پهنه های داراي چنين پتانسيلي ، ضروري است. جایگیری منطقه طرح سد صيدون در پهنه گسلي-برشی ايذه با توجه به جنبائی منطقه و پربارش بودن آن، پتانسيل لغزش را در دریاچه سد بالا برده است. در این نوشتار به بررسی پتروگرافی و کانی شناسی پهنه لغزشی تنگ نایاب در دریاچه سد صیدون پرداخته می شود. شناسایی چنین پهنه‌هایی برای برنامه‌ریزی و مدیریت بهینه بهره برداری از سد و نیز آمایش سرزمین ضروری است.

کلید واژه:

زمین لغزش، کانی شناسی، سازند پابده، سد صیدون

نویسندگان:

امیر کریمیان طرقبه, پریا زنده دل, امیر کریمیان طرقبه

عنوان:

تعیین رخساره های الکتریکی سازند دشتک-k با استفاده از داده‌های پتروفیزیکی در یکی از میادین گازی جنوب ایران

چکیده:

یکی از موضوعات اساسی جهت بررسی و ارزیابی مخازن هیدروکربنی تعیین و مطالعه رخساره‌های الکتریکی است. این رخساره‌ها نقش بسیار مهمی جهت تعيين نواحی با کيفيت مخزنی و تفکیک آن‌ها از نواحی کيفيت پایين دارند. در این پژوهش با استفاده از داده‌های پتروفیزیکی و با روش خوشه‌بندی چند تفکیکی گرافیکی (MRGC) به تعیین رخساره‌های الکتریکی در سازند دشتک-k پرداخته شده است. هدف از انجام پژوهش بررسی کیفیت میدان گازی مورد مطالعه و تعیین رخساره‌های الکتریکی در سازند دشتک-k است. بر اساس نتایج، در نهایت 3 رخساره تشخیص داده شد. از میان رخساره های تعیین شده رخساره الکتریکی شماره 3 با لیتولوژی متشکل از دولومیت و انیدریت برخلاف دو رخساره‌ی دیگر دارای کیفیت مخزنی می‌باشد.

کلید واژه:

خوشه‌بندی، داده های پتروفیزیکی، رخساره‌های الکتریکی، سازند دشتک-k

نویسندگان:

امیر کریمیان طرقبه, زیبا دانایی, طاهره حبیبی, امیر کریمیان طرقبه, رضا فتحی ایسوند

عنوان:

بررسی فرآیندهای دیاژنزی تأثیر گذار بر کيفيت مخزنی سازند آسماری در میدان نفتی پارسی

چکیده:

چکیده: بررسی تاثیر فرایندهای دیاژنزی موثر بر کیفیت مخزنی سازند آسماری به سن الیگوسن-میوسن هدف این مطالعه بوده است. بررسی های پتروگرافی مقاطع نازک حاصل از مغزه ها وخرده های حفاری در چاه های منطقه ی مورد مطالعه حاکی از تاثیر فرآیندهای دیاژنزی مهم میکرایتی شدن،تراکم مکانیکی وشیمیایی،سیمانی شدن،انحلال،انیدریتی شدن،شکستگی ودولومیتی شدن در سازند آسماری می باشد.دو فرآیند دیاژنزی مهم و مؤثر برکیفیت مخزنی سازند آسماری به ترتیب شکستگی ها و دولومیتی شدن هستند. شکستگی ها با ایجاد ارتباط بین تخلخل های جدا از هم نقش مهمی در افزایش تراوایی و کیفیت مخزنی دارند. دولومیتی شدن ناهمگنی های مختلفی بویژه از نظر تخلخل وتراوایی ایجاد کرده ودرکیفیت مخزنی تأثیر زیادی داشته است.

کلید واژه:

دیاژنز،کیفیت مخزنی،سازند آسماری،میدان نفتی پارسی

نویسندگان:

حسین مهاجرسلطانی, بهروز رفیعی, حسن محسنی, فرید طاعتی, مریم ظفری

عنوان:

بررسی محیط رسوبی و چینه نگاری سکانسی سازند آقچاگیل در برش دشت آزادگان

چکیده:

سازند آقچاگیل با سن پلیوسن بالایی به عنوان یکی از سازندهای حوضه خزری نقش مهمی در سیستم هیدروکربنی آن ایفا می نماید بطوری که به دلیل تنوع رخساره ای، تشکیل هر یک از عناصر سیستم هیدروکربنی در آن ممکن گردیده است. این سازند جهت بررسی ریز رخساره ها، محیط رسوبی و چینه نگاری سکانسی در برش دشت آزادگان، در شمال خاور شهرستان گنبد کاووس مورد مطالعه قرار گرفت. بر پایه شواهد صحرایی، الگوی برانباشتگی و ویژگی های رخساره ای تعداد 7 ریز رخساره متعلق به زیر محیط های پیشانی ساحل بالایی و پیشانی ساحل پایینی در این برش شناسایی گردید. مجموعه های رخساره ای و روند تغییرات در ستون رخساره ها موید نهشت سازند آقچاگیل در یک محیط ساحلی است. بر اساس الگوهای رخساره ای و طرح انباشتگی رسوبات سه سیکل رسوبی کوچک مقیاس با دامنه کوتاه شناسایی گردید که افزون بر روند چرخه ای از ماهیت پسرونده نیز برخوردارند.

کلید واژه:

ریز رخساره، چینه نگاری سکانسی، حوضه خزر جنوبی، سازند آقچاگیل

نویسندگان:

جواد ربانی, جواد ربانی, افشین زهدی

عنوان:

رخساره تالاسینوئید سازند لار، جنوب زنجان

چکیده:

مطالعات چینه شناسی در محدوده جنوب شرقی زنجان بر روی نهشته های ژوراسیک (سازندهای دلیچای و لار) منجر به شناسایی و معرفی یک رخساره اثر فسیلی (تالاسینوئید) در توالی&#172:های ابتدایی سازند لار در این ناحیه گردید. این رخساره در داخل سنگ آهک متوسط لایه به همراه زون های دولومیتی دیاژنزی قرار گرفته است به طوری که در سطح توالی&#172:های کربناته مجموعه&#172:ای از اثر فسیل های تالاسینوئید به وفور شناسایی شده است. این اثر فسیل ها به صورت لوله&#172:ای شکل و شاخه&#172:ای بوده که توسط کانی ثانویه (سیلیس) پر شده است. وجود این رخساره شاخص در برش&#172:های مختلف محدوده جنوبی زنجان بیانگر شروع توالی&#172:های کربناته سازند لار می&#172:باشد. با توجه به اینکه رخساره و ویژگی&#172:های سنگی سازندهای لار و دلیچای در منطقه زنجان مشابه بوده و تفکیک این دو به سختی امکان پذیر است، از این رو وجود این رخساره می تواند شاهد خوبی برای تفکیک سازند لار و دلیچای در منطقه می&#172:باشد.

کلید واژه:

رخساره رسوبی، تالاسینوئید، سازند لار، زنجان.

نویسندگان:

جواد ربانی, معراج پارسازاد, جواد ربانی, افشین زهدی, علی عزتی

عنوان:

تحلیل شرایط رسوبی مرز سازندهای پابده-آسماری در شمال باختر ایلام

چکیده:

به منظور مطالعه زون‌های زیستی و تعیین محیط رسوبی توالی‌های مرز سازندهای پابده و آسماری، برش شیره چقاچالانچی در شمال باختر ایلام انتخاب شد. تعداد 25 نمونه سنگی از ستبرای 33 متر توالی‌های محدوده مرز این دو سازند برداشت گردید و به لحاظ محتوای فسیلی و رخساره مورد مطالعه قرار گرفت. سازند پابده در این برش چینه&#172:شناسی در برگیرنده توالی‌های نازک لایه سنگ‌آهکی با میان لایه‌های نازک لایه سنگ‌آهک رسی بوده که به تدریج به توالی‌های متوسط تا ضخیم‌لایه سنگ‌آهکی سازند آسماری تبدیل می‌شود. مطالعات انجام شده بر روی محتوای فسیلی نمونه‌ها منجر به شناسایی تعداد 13 گونه متعلق به 26 جنس از روزنبران گردید. مطالعات ریزفسیلها بر روی مقاطع نازک میکروسکوپی منجر به تفکیک دو زیست‌زون تجمعی Globigerina spp. و Lepidocyclina-Operculina-Ditropa گردید که محدوده سنی روپلین-شاتین را برای توالی های مورد مطالعه مشخص می‌کند. بر پایه مطالعات میکروسکوپی رخساره‌ها، بافت و اجزای سازنده، دو ‌رخساره شامل 1) وکستون/ پکستون حاوی روزنبران پلانکتون و کف‌زی 2) وکستون حاوی روزنبران پلانکتون مربوط به زیر محیط رسوبی رمپ بیرونی تفکیک و شناسایی شد. ویژگی‌های رسوبی، آرایش و بافت ذرات و مقایسه مشخصات رخساره‌های بدست آمده با توالی‌های بررسی شده در اطراف برش شیره چقاچالانچی، نشان می‌دهد که رسوب‌گذاری در یک محیط آرام و به دور از امواج طوفانی در رمپ بیرونی انجام شده است

کلید واژه:

رخساره&#172:های رسوبی، سازندهای پابده و آسماری، ایلام

نویسندگان:

عبدالرضا علی جانی

عنوان:

ارزیابی تأثیر عوامل فرسایش و رسوب متاثر از تکتونیک در ایجاد پدیده زمین لغزش

چکیده:

رشد سریع جمعیت در دهه های اخیر و گسترش شهرها به نواحی با شیب بیشتر و کوهستانی از یک سو و دخالت هر چه بیشتر بشر در طبیعت از سوی دیگر، باعث شده که به شکلی نگران کننده، در دامنه ها فر سایش و ایجا د رسوب بیشتر شده و به همراه تأثیر عوامل تکتونیکی، سبب افزایش وقوع پدیده های زمین لغزش در مناطق مختلف گردد. ما حصل این عوامل سبب افزایش میزان خسارت ها و تلفات جانی و مالی ناشی از این پدیده می شود. به همین منظور پرداختن به این موضوع در راستای کاهش خسارات و تلفات برای جوامع بشری بسیار حائز اهمیت می‌باشد. در تحقیق حاضر ، با استفاده از داده های مطالعات پیشین و مطالعات میدانی و جمع آوری و تلفیق داده ها به لحاظ تأثیر عوامل ایجاد فرسایش و رسوب در ایجاد لغزش های دامنه ها و همچنین لحاظ تأثیر عوامل تکتونیکی خصوصا وجود گسله های فعال و غیر فعال در کشور در ایجاد پدیده زمین لغزش به جمعبندی نتایج و یافته هاپرداخته و جهت کاهش خسارات و تلفات ناشی از این پدیده استفاده از روش های فنی و مهندسی نظیر ایجاد برم در دامنه ها و پوشش گیاهی توصیه گردیده است.

کلید واژه:

تکتونیک ، رسوب ، فرسایش ، زمین لغزش

نویسندگان:

بهناز کلنات, الهام داوطلب, احمد رئوفیان

عنوان:

محیط رسوبگذاری نهشته های ژوراسیک بالایی (سازند دلیچای) در کوههای بینالود بر اساس پالینوفاسیس ها

چکیده:

به منظور بازسازی محیط رسوبگذاری نهشته های ژوراسیک بالایی بر اساس پالینوفاسیس ها، یک برش از سازند دلیچای در غرب کوههای بینالود مورد مطالعه قرار گرفت. این توالی شامل 300 متر شیل و مارن مربوط به بخش بالایی سازند دلیچای است. مطالعه داینوفلاژله ها سن آکسفوردین پسین-کیمیریجین را برای این نهشته ها مشخص می کند. سه پالینوفاسیس در این توالی شناسایی شده است که مربوط به بخش های پروکسیمال و نزدیک به ساحل حوضه رسوبی تا بخش های عمیق حوضه رسوبی هستند. پراکندگی این پالینوفاسیس ها نشان می دهد که نهشته های اکسفوردین به دلیل فراوانی زیاد پالینومورف های دریایی در بخش های عمیق حوضه نهشته شده است. در کیمیریجین شاهد افزایش مواد آلی با منشأ قاره ای هستیم که حاکی از کاهش عمق حوضه رسوبی است.

کلید واژه:

آکسفوردین/کیمیریجین، پالینوفاسیس، سازند دلیچای

نویسندگان:

سمیه قلندرزاده

عنوان:

هیدروژئوشیمی چشمه های آبگرم خورگو در شمال خاوری شهر بندرعباس

چکیده:

در شمال خاوری شهر بندرعباس سه چشمه آبگرم در روستای خورگو قرار دارد. برای تحقق اهداف پژوهش 6 نمونه آب)در فصل کم آبی و پرآبی) از این چشمه ها برداشت گردید یافته ها نشان میدهد که مجموع بیشترین مقدار کاتیون و آنیون ها به ترتیب در چشمه 1، 3 و 2 می باشد. ترکیب آب این چشمه ها در زون 7 که نوع آب سدیم کلریدی است قرار میگیرد. از لحاظ کاتیونی در گروه D که کاملا سدیمی پتاسیمی و به لحاظ آنیون کاملا کلریدی است قرار میگیرد. کیفیت آب هر سه چشمه در سطح نامناسب و غیر قابل شرب و کاملا نامطبوع برای مصارف شرب قرار دارد همچنین در مصارف کشاورزی در رده خیلی شور و نامناسب است . برای استفاده در مصارف صنعتی در رده رسوب گذار میباشد. بررسی شاخص فلزی در نمونه های چشمه برای کلیه فلزات حاکی از محتوی بالای فلزات سنگین در آب دارد.

کلید واژه:

هیدروژئوشیمی، محیط زیست، چشمه آبگرم، بندرعباس، خورگو

نویسندگان:

فروغ عباساقی

عنوان:

میکروفسیل&#172:های پروبلماتیک سازند روته (پرمین میانی) در برش زیارت، البرز مرکزی: ارتباط با پالئواکولوژی و تغییرات سطح آب دریا

چکیده:

در این پژوهش، توالی&#172:های کربناته سازند روته در در برش زیارت (20 کیلومتری شمال سمنان) با ضخامت 105 متر در البرز مرکزی به سن پرمین میانی (وردین-کاپیتانین) با توجه به گسترش میکروفسیل&#172:های پروبلماتیک مورد مطالعه قرار گرفته&#172:اند. سازند روته در این برش در قالب یک رمپ کربناته هموکلینال رسوبگذاری کرده و دارای مجموعه&#172:های فسیلی فراوان مثل فرامینیفرها، جلبک&#172:های آهکی و نرم&#172:تنان است. این توالی&#172:ها، علاوه بر فسیل&#172:های ذکر شده، دارای میکروفسیل&#172:هایی با منشاء نامشخص (پروبلماتیک) هستند. این گروه از فسیل&#172:ها جایگاه فیلوژنی مشخصی نداشته و با توجه به نوع ساختار و مورفولوژی به گروه&#172:های مختلفی مثل جلبک، فرامینیفر پرسلانوز و اسفنج منسوب شده&#172:اند. در بررسی&#172:های میکروسکوپی، جنس&#172:های Tubiphytes Maslov وElliot Vermiporella از فراوان&#172:ترین پروبلماتیک&#172:های شناسایی شده در این برش از سازند روته هستند. توبی&#172:فیتس در ریزرخساره&#172:های کم&#172:عمق دریای باز سازند روته به همراه بریوزوئر و براکیوپود از فراوان&#172:ترین میکروفسیل&#172:های قابل&#172: مشاهده است. توبی&#172:فیتس در ریزرخساره&#172:های محیط سدی به همراه جلبک&#172:های آهکی ژیمنوکودیاسه&#172:آ نیز حضور دارد. توبی&#172:فیتس&#172:های محیط سدی نسبت به محیط دریای باز فراوانی کمتری دارند اما از دیواره ضخیم-تری برخوردار هستند. میکروفسیل ورمی&#172:پورلا تنها در ریزرخساره&#172:های لاگونی قابل شناسایی است و گاهی فوزولین&#172:های کوچک به همراه آنها وجود دارند. بررسی نوسانات سطح آب دریا در سازند روته نشان داده است که ریزرخساره&#172:های دریای باز حاوی توبی-فیتس در انتهای دسته رخساره پیشرونده و نزدیک به حداکثر سطح غرقابی تشکیل شده&#172:اند، در حالیکه ریزرخساره&#172:های سدی دارای توبی&#172:فیتس معمولاً مطابق با بخش&#172:های پایینی دسته رخساره&#172:ها&#172:ی تراز بالا هستند. ریزرخساره&#172:های دارای ورمی&#172:پورلا در سازند روته در بخش&#172:های بالایی دسته رخساره تراز بالا رسوبگذاری کرده&#172:اند. به طور کلی، میکروفسیل&#172:های پروبلماتیک معرف غلبه&#172:ی زون نوری، شرایط کم&#172:عمق و آب و هوای گرمسیری هستند. اگرچه عوامل دیگری مثل نرخ رسوبگذاری، اسیدیته، نوسانات سطح آب دریا، نرخ اشباع کربنات کلسیم و میزان دی&#172:اکسیدکربن نیز در رشد و توسعه آنها نقش بسزایی دارند. براساس مطالعات جغرافیای دیرینه، رسوبگذاری سازند روته در پرمین میانی مطابق با شرایط گلخانه&#172:ای و غلبه آب و هوای استوایی به علت نزدیک شدن خردقاره سیمرین به ابرقاره اورسیا در راستای باز شدن اقیانوس نئوتتیس، انتشار دی&#172:اکسیدکربن در اثر فعالیت&#172:های ولکانیکی و افزایش سطح آب دریا همزمان با فرونشست حرارتی و نازک&#172:شدگی پوسته بوده است. وقایع ذکر شده از مهم&#172:ترین عوامل برون حوضه&#172:ای در گسترش این موجودات و فسیل&#172:های همراه آنها به خصوص جلبک&#172:های آهکی محسوب می&#172:شوند. عوامل درون حوضه&#172:ای نیز در هنگام تشکیل سازند روته شرایط مساعدی را برای زیست میکروفسیل&#172:های پروبلماتیک در بخش&#172:های مختلف رمپ کربناته فراهم آورده است. با توجه به شواهد موجود، توبی&#172:فیتس&#172:ها که همزمان با فسیل&#172:های شاخص محیط&#172:های کم&#172:عمق (مثل جلبک آهکی) و محیط&#172:های نسبتاً عمیق دریای باز (بریوزوئر و براکیوپود) دیده می&#172:شوند، توانایی انطباق با شرایط محیطی مختلف را داشته&#172:اند. همزیستی با جلبک آهکی و دیواره ضخیم&#172:تر در محیط&#172:های کم&#172:عمق&#172:تر در اثر گسترش زون نوری در این بخش از رمپ کربناته بوده است. از طرفی گسترش این محیط&#172:های کم&#172:عمق در بخش-های پایینی دسته رخساره تراز بالا نشان می&#172:دهد که در این زمان رمپ کربناته دارای رشد آرام و پیوسته بوده، سرعت افزایش سطح آب دریا و تامین فضای رسوبگذاری نیز تقریباً با نرخ رسوبگذاری برابر بوده است. علی&#172:رغم اینکه در بخش&#172:های بالایی دسته رخساره پیشرونده سطح آب دریا سریع&#172:تر بالا می&#172:رود، فراوانی توبی&#172:فیتس&#172:ها بیانگر باقی ماندن پلتفرم کربناته در زون نوری و افزایش آهسته سطح آب دریا در راستای عواملی مثل فرونشینی حرارتی آهسته در حوضه رسوبی بوده که باعث می&#172:شود نرخ تولید کربنات تنها کمی از نرخ بالا آمدن سطح آب دریا کمتر باشد. ورمی&#172:پورلا در عمق کمتری نسبت به توبی&#172:&#172:فیتس گسترش داشته و انطباق ریزرخساره&#172:های دارای ورمی&#172:پورلا با بخش&#172:های بالایی دسته رخساره تراز بالا نشان می&#172:دهد که نرخ رسوبگذاری بالا، زون نوری و کاهش سطح آب دریا شرایط مساعدی برای زندگی این موجودات در پرمین میانی بوده&#172:اند.

کلید واژه:

پرمین، سازند روته، توبی فیتس، ورمی پورلا

نویسندگان:

محمد نیک بین, محمد نیک بین, سیدرضا موسوی حرمی, قاسم عقلی

عنوان:

تاثیر فرآیند استیلولیتی شدن بر خواص فیزیک سنگ مخزن کربناته کرتاسه زیرین در ناحیه دشت آبادان حوضه زاگرس، جنوب غربی ایران

چکیده:

فیزیک¬سنگ اغلب علم سرعت- تخلخل نیز نامیده می¬شود. ایده¬ی این نام¬گذاری قابلیت پیش¬بینی سرعت موج الاستیک در سنگ متخلخل با استفاده از تخلخل آن، یا تفسير سرعت اندازهگیری¬شده در چاه به منظور شناسایی تخلخل سنگ است. بنابراین می¬توان گفت که علم فیزیک¬سنگ یک ابزار مناسب برای مدل¬سازی دقیق¬تر زیرسطحی است؛ که در واقع پلی میان خواص الاستیک (غالبا سرعت امواج) خواص مخزن (عمدتا تخلخل و تراوایی) و ساختار مخزن (از قبیل لایه¬بندی¬ها و شکاف¬ها) ایجاد می¬کند. بطورکلی با توصیف و گنجاندن خواص مربوط به استیلولیت‌ها در مدل‌های فیزیک¬سنگی، مانند هندسه، دامنه و دیگر تغییرات مرتبط با استیلولیت در خواص سنگ، می‌توانیم درک خود را از توزیع سیال، نفوذپذیری مخزن و رفتار کلی آن افزایش دهیم. این اطلاعات برای پیش‌بینی عملکرد مخزن، بهینه‌سازی استراتژی‌های تولید و کاهش خطرات مرتبط با موانع جریان سیال یا مسیرهای ترجیحی بسیار مهم است. علاوه بر این، استیلولیت‌ها می‌توانند از طریق تعامل با سیال¬های حفاری و یا سیال¬های تزریقی در فرآیندهای حفاری، تزریق و بهره‌برداری از مخازن کربناته تأثیرگذار باشند. درک صحیح از وجود و توزیع استیلولیت‌ها در مخزن می‌تواند به ما کمک کند تا استراتژی‌های مناسب برای کنترل و مدیریت این تعاملات را تدوین کنیم و عملکرد بهره‌برداری را بهبود بخشیم. از همین¬رو مطالعات کمی بر روی این ویژگی¬های مهم و هم¬چنین چگونگی ارتباط استیلولیت¬ها با رفتار الاستیک سنگ¬ها حائز اهمیت است. در این پژوهش با استفاده از یک رویکرد تجربی، اثرات استیلولیت بر تغییرات خواص الاستیک نمونه¬های سازند فهلیان در چاه¬های مورد مطالعه در قالب ارزیابی اثر شرایط بیرونی و خصوصیات ذاتی سنگ بر روی خواص فیزیک سنگی (تخلخل، تراوایی و سرعت امواج تراکمی و برشی) بررسی شد. در این راستا، ابتدا پلاگ¬های مناسب حاصل از زون¬بندی فیزیک سنگی (با استفاده ازCT-Scan ) به نمونه¬های دارای استیلولیت و بدون استیلولیت تقسیم شدند. با انجام آزمایش¬های هیدرواستاتیک و اندازه¬گیری امواج صوتی در دو سناریوی فشار منفذی ثابت و 30 مگاپاسکال و زهکشی¬شده، در نهایت نتیجه¬گیری شد که نمونه¬های دارای استیلولیت در مقایسه با نمونه¬های بدون استیلولیت دارای سرعت موج تراکمی بالاتری هستند. این را می¬توان به مواد پرکننده استیلولیت و هم¬چنین تخلخل کم آن¬ها مرتبط دانست. رفتار سرعت موج برشی متفاوت است و نوسانات زیادی را با افزایش جزئی در مقابل فشار تفاضلی نشان می¬دهد. هم¬چنین مشاهده شد که اگر استیلولیت¬ها باز باشند، رفتار آن¬ها مانند تخلخل¬های نرم است و می¬تواند سرعت را در مقایسه با استیلولیت¬های پر شده کاهش دهد. به طور کلی، تغییرات سرعت نمونه‌ها در استیلولیت‌های پر شده به مواد پرکننده (کربناته و غیرکربناته) آن‌ها بستگی دارد. علاوه بر این، ارزیابی جامع نتایج نشان می‌دهد که اثر استیلولیت‌ها بر سرعت موج به مورفولوژی کلی آن¬ها نیز بستگی دارد. نمونه¬هایی با مورفولوژی استیلولیت دامنه کوتاه دارای تغییرات سرعت بالاتری در یک محدوده فشار خاص در مقایسه با نمونه¬های با دامنه کوتاه هستند. بطورکلی بایستی اذعان داشت که نتایج این پژوهش به درک بهتر تغییرات سرعت ناشی از توسعه استیلولیت¬ها در مخازن کربناته کمک خواهد کرد؛ و هم¬چنین کاربردهای بسیاری در بررسی اثر دیاژنز بر خواص الاستیک و شناسایی لرزه‌ای مخازن کربناته دارد که می¬تواند در سایر میدان¬های دشت آبادان مورد استفاده قرار گیرد.

کلید واژه:

استیلولیتی شدن، فیزیک سنگ، خواص الاستیک، سرعت امواج صوتی.

نویسندگان:

سیده عاطفه موسوی, محمد علی صالحی, روح الله شیب افروز, کیارش قنواتی

عنوان:

فرآیندهای دیاژنزی اثرگذار بر کیفیت مخزنی سازند آسماری در میدان نفتی منصورآباد

چکیده:

در این تحقیق سازند آسماری در میدان نفتی منصور¬آباد به منظور مطالعه و شناسایی فرآیند¬های دیاژنزی مورد بررسی قرار گرفته است. برمبنای توصیف مقاطع مطالعه شده و تجزیه و تحلیل¬های پتروگرافی مهم¬ترین فرآیند¬های دیاژنزی اثرگذار بر کیفیت مخزنی سازند آسماری شناسایی شد. آشفتگی زیستی، میکریتی شدن، سیمانی ¬شدن، فشردگی، شکستگی، انحلال و تشکیل تخلخل¬های ثانویه، فرآیند دولومیتی ¬شدن و انواع دولومیت فرآیند¬های دیاژنتیکی شناسایی شده در سازند آسماری می¬باشند. نتایج حاصله از این مطالعه نشان داده که از فرآیند¬های دیاژنز مانند انحلال، شکستگی و دولومیتی شدن از عوامل افزاینده و تراکم فیزیکی و شیمیایی و سیمانی¬شدن از مهم¬ترین عوامل کاهنده میزان تخلخل در این سازند می¬باشند. بررسی و شناسایی فرآیندهای این مطالعه در توسعه و شناخت بهتر مخزن سازند آسماری در میدان منصورآباد می¬تواند مورد استفاده قرار گیرد.

کلید واژه:

الیگومیوسن، دیاژنز، سازند آسماری، کیفیت مخزن، منصورآباد.

نویسندگان:

بهناز کلنات

عنوان:

گرم شدگی ابتدای کیمیریجین: شواهد پالینولوژی از نهشته های سازند دلیچای در کوههای بینالود

چکیده:

دوره ژوراسیک به طور کلاسیک با آب و هوای گرم و گلخانه ای و قطبین بدون یخ شناخته می شود، هر چند که چندین فاز یخچالی نیز از این دوره گزارش شده است (Wierzbowski et al., 2009). مطالعات متعددی به منظور بازسازی آب و هوای دیرینه در ژوراسیک انجام شده است که حاکی از افزایش دما از انتهای اکسفرودین تا ابتدای کیمریجین است، به طوریکه بیشینه دمای ژوراسیک از کیمیریجین پیشین گزارش شده است (برای مثال Colombié et al., 2018). در این پژوهش نهشته های مربوط به بخش های انتهایی سازند دلیچای در کوههای بینالود جهت مطالعه تغییرات دمای دیرینه مورد بررسی قرار گرفت. توالی مورد مطالعه در برش چینه شناسی بقیع در 60 کیلومتری شمال غرب نیشابور واقع شده و شامل 300 متر شیل و مارن سفید رنگ است. مطالعه داینوفلاژله ها در 20 نمونه از این توالی سن اکسفوردین بالایی/کیمیریجین را برای آن مشخص می کند. پالینومورف ها با فراوانی زیاد و حفظ شدگی خوب در این نهشته ها حضور دارند. از مهمترین پالینومورف های خشکی در این توالی می توان به پولن Classopollis اشاره کرد. این پولن توسط ژیمنواسپرم های منقرض شده متعلق به خانواده Cheirolepidiaceae تولید می شود (Francis, 1983) که از تریاس تا تورونین گزارش شده اند (Riding et al., 2013). فراوانی زیاد Classopollis در دوره های گرم باعث شده است که از این جنس به عنوان شاخص بسیار خوبی برای آب و هوای گرم یاد شود. پیشنهاد شده است که گیاهان والد این پولن به صورت درخت و درختچه در محیط های ساحلی و یا به صورت مانگرو حضور داشته اند (Riding et al., 2013). در برش مورد مطالعه Classopollis در نهشته های آکسفوردین غایب است ولی با ورود به کیمیریجین این پولن با فراوانی کم ظاهر می شود و در انتهای کیمیریجین پیشین به حداکثر فراوانی خود می رسد (حدود 80 درصد پالینومورف های موجود). فراوانی بالای این جنس را می توان با گرم شدگی جهانی ابتدای کیمیریجین مرتبط دانست. این شرایط محیطی در برش مورد مطالعه با افزایش ورود مواد آلی قاره ای (فیتوکلاست های اپک و شفاف) و کاهش پالینومورف های دریایی همراه است که می توان آن را به شدت یافتن چرخه های هیدرولوژیک در دوره های گرم و افزایش ورود مواد آواری به حوضه نسبت داد. این گرم شدگی همچنین با نظریه جابه جایی 30 درجه ای پلیت توران و ایران مرکزی به سمت جنوب در طی ژوراسیک و قرار گرفتن آن در عرض های جغرافیایی پایین تر در ژوراسیک پسین (Alberti et al., 2022) نیز سازگاری دارد.

کلید واژه:

اقلیم دیرینه، سازند دلیچای، ژوراسیک پسین، کوههای بینالود

نویسندگان:

پرویز آرمانی, پرویز آرمانی

عنوان:

کارست‌زایی سازند قم در گستره کوه دو برادر، جنوب قم

چکیده:

شناسایی پدیده های زمین ریخت شناسی کارست که در اثر انحلال سنگ های کربناته پدید آمده اند، می تواند کمک شایانی به شناخت فرایند کارستزایی نماید. کوه دوبرادر در جنوب قم، در سازند قم (الیگوسن- میوسن) و در پهنه ساختاری- رسوبی ایران مرکزی قرار دارد. مهم ترین زمیندیس های کارستی در گستره این کوه دربرگیرنده: چاله باران، شیارها (کارن)، غارک و غار (اِشکَفت) است. برپایه بازدیدهای میدانی شدت کارستی شدن در گستره کوه دوبرادر بررسی شد. برپایه رده بندی زمینریختی، کارست‌زایی سازند قم در گستره کوه دوبرادر بیشتر کارست میانه (حدواسط)؛ و برپایه رده بندی مهندسی، جوان تا رسیده است.

کلید واژه:

ایران مرکزی ، زمینریخت شناسی، سازند قم، کارستزایی

نویسندگان:

محمد آفرین

عنوان:

رسوب شناسی تنگۀ هرمز و ارتباط آن با جریان بستر

چکیده:

در این تحقیق بررسی رسوب شناسی تنگۀ هرمز در 19 ایستگاه نمونه‌برداری طی تحقیقاتی دی-بهمن سال 1400 توسط کاوشگر تحقیقاتی خلیج‌فارس در بخش ایرانی خلیج‌فارس انجام شد. نتایج نشان داد در بخش های عمیق جنوب تنگۀ هرمز، رسوبات دانه‌درشت ماسۀ سیلتی و در برخی نقاط ماسۀ گراولی حضور دارد. جریان بستر پرانرژی (به دلیل اختلاف چگالی) که خلیج‌فارس را از راه بخش‌های عمیق‌تر آن ترک می‌کند مسئول جدا کردن رسوبات دانه‌ریز از بخش‌های عمیق‌تر و درنتیجه تجمع ذرات دانه‌درشت با جور شدگی ضعیف و خیلی ضعیف (با میزان زیاد خرده‌های اسکلتی و ذرات به‌جامانده از قبل) در بخش‌های عمیق می‌گردد. این بستر سخت ایجادشده محیط مناسبی برای برخی جوامع سطح زی مانند مرجان‌ها و فرامینیفرهای بزرگ ایجاد نموده است. از سوی دیگر سواحل ایرانی تنگه توسط رسوبات سیلتی تا ماسه ریز خشکی‌زاد پوشیده شده است. روی‌هم‌رفته، رژیم رسوب‌گذاری حوضه تحت تأثیر شرایط هیدرودینامیکی بستر، میزان ورود رسوبات خشکی‌زاد، توپوگرافی پیچیدۀ بستر و اقلیم منطقه است. به‌علاوه مرجان‌های منزوی ریف ساز به میزان زیادی در بسیاری از بخش‌های غرب تنگۀ هرمز طی گشت‌های تحقیقاتی کاوشگر خلیج‌فارس مشاهده گردیده است.

کلید واژه:

توزیع اندازۀ ذرات، خلیج فارس، خلیج عمان، رسوبات بستر.

نویسندگان:

پرویز آرمانی

عنوان:

ویژگی های زمینریخت شناسی اِشکَفت هیو، شمال باختری هشتگرد، استان البرز

چکیده:

چكيده: اِشکَفت یا غار از زمیندیس های مهم زمینریخت¬شناسی کارست است. اِشکَفت هیو در 8 کیلومتری شمال باختری شهر هشتگرد در استان البرز قرارگرفته است. این غار برای بازدید همگانی آزاد است، اما وارد شدن به آن آسان نیست. اِشکَفت هیو در زیرپهنه ساختاری- رسوبی البرز میانی- جنوبی قرارگرفته و در سازند روته ساخته شده است. سازند روته در این زیرپهنه یکی از سازندهای کربناته با توان کارستزایی بالا است. سنگ آهک و دولومایت انحلال پذیر، شکستی¬های فراوان و آب و هوای دیرینه با بارش فراوان از مهمترین عومل ساخت و گسترش آن بوده است. شکستگی ها نقش بسزایی در ساخت این غار داشته است، به گونه ای که دالان های غار در راستای شکستگی های سازند روته گسترش یافته است. غارنهشت¬های گل کلمی، چکنده و چکیده در اِشکَفت هیو شناسایی شد.

کلید واژه:

زیرپهنه البرز میانی، سازند روته، غارنهشت، کارستزایی

نویسندگان:

پرویز آرمانی

عنوان:

زمینریخت شناسی اِشکَفت (غار) رودافشان، خاور دماوند

چکیده:

چکیده: اشکفت¬ها یا غارها از پدیده¬های مهم زمینریخت¬شناسی هستند که در راستای باستان شناسی، جانورشناسی، بوم شناسی و زمین-گردشگری اهمیت بسزایی دارند. اشکفت رودافشان در نزدیکی روستای رودافشان در خاور شهر دماوند از دیدگاه زمین شناسی این اشکفت جوان در زیرپهنه ساختاری- رسوبی البرز جنوبی- میانی و در واحد سنگی کرتاسه پسین (K2) ساخته شده است. سنگ آهک انحلال پذیر و شکستی های فراوان از مهمترین عوامل ساخت و گسترش اشکفت رودافشان بوده است. همبستگی میان نمودار گل سرخی شکستگی های بیرون اشکفت و نقشه آن، نشان از تاثیر بسزای آن در گسترش کارستزایی دارد. غارنهشت هایی چکنده، چکیده، ستون و گل کلمی در اشکفت رودافشان شناسایی شد. درازای اشکفت 1502 متر و ژرفای آن 6/90 متر است.

کلید واژه:

زیرپهنه البرز جنوبی- میانی، کارست، کرتاسه پسین، فیروزکوه، غارنهشت

نویسندگان:

علی حسین جلیلیان

عنوان:

چینه‌نگاری سکانسی سازند نیریز (ژوراسیک پیشین) در چاه شماره 1 میدان نفتی بنگستان، جنوب خاوری خوزستان

چکیده:

سازند نیریز نخستین واحد سنگ‌چینه‌ای ژوراسیک در کمربند چین‌خورده-رانده زاگرس است که با ستبرای قابل توجه در مناطق مختلف این پهنه زمین‌ساختی-رسوبی گسترش یافته‌است. به‌منظور آگاهی از شرایط محیطی و سکانس‌های رسوبی این سازند در جنوب خاوری خوزستان داده‌های زمین‌شناسی و ژئوفیزیکی حاصل از حفاری چاه شماره 1 میدان نفتی بنگستان بررسی شده‌اند. در این بُرش زیرسطحی سازند نیریز 397 متر ستبرا دارد و عمدتاً از شیل و کربنات‌های نازک‌لایه تشکیل شده‌است. سنگ‌نگاری مقاطع نازک تهیه‌شده از خرده‌ها و مغزه‌های حفاری حاکی از چیرگی پتروفاسیس‌های شیلی و ریزرخساره‌های دولومادستون، مادستون آهکی و باندستون‌های استروماتولیتی است که در بخش داخلی (پهنه جزرومدی) یک سکوی شیب‌دار (رمپ) باز نهشته شده‌اند. تلفیق این داده‌ها با یافته‌های حاصل از بررسی نمودارهای چاه‌پیمایی (اشعه گاما-صوتی) نشان داد در بُرش مورد مطالعه سازند نیریز از یک سکانس رسوبی رده دوم (5 تا 50 میلیون سال) تشکیل شده‌است که سه سکانس رده سوم (5/0 تا 5 میلیون سال) را دربرگرفته‌است.

کلید واژه:

سازند نیریز، چینه‌نگاری سکانسی، زاگرس مرکزی.

نویسندگان:

فائزه کمانکش, دکتر جهانبخش دانشیان, دکتر الهام اسدی مهماندوستی, دکتر حسین کامیابی شادان

عنوان:

ریز‌رخساره‌های رمپ سازند ایلام در یکی ازچاه‌های نفتی دشت ‌آبادان

چکیده:

چکیده: سازند ایلام با ستبرای 120 متر در چاه مورد مطالعه واقع در ناحیه دشت آبادان، شامل مجموعه‌ای از سنگ‌های‌آهکی با میان لایه‌هایی از سنگ‌آهک‌رسی است. هدف از این تحقیق تعیین ریزرخساره‌های کربناته، مقایسه آن با ریزرخساره‌های استاندارد فلوگل (Fl&amp:#252:gel, 2010) و تعیین محیط رسوبی سازند ایلام است. به این منظور تعداد 272 مقطع نازک مغزه‌ و خرده‌های حفاری مطالعه شدند. بر اساس داده‌های به دست آمده میکروسکوپی تعداد 6 ریزرخساره مربوط به محیط‌های رمپ میانی و خارجی از یک رمپ کربناته تک شیب یا رمپ هموکلینال ‌(Homocline Ramp) شناسایی شدند.

کلید واژه:

سازند ایلام، ریزرخساره، محیط رسوبی، دشت آبادان

نویسندگان:

مجید علیپور, مجید علیپور

عنوان:

محیط رسوبی دیرینة نهشته های فسفاتیِ سازند پابده در تاقدیس بنگستان

چکیده:

بررسی نمونه های برداشته شده از رخنمون سطحیِ‌سازند پابده در تاقدیس بنگستان نشان دهندة حضور تناوبی از لامینه های تیره و روشن است. مطالعة دقیق این لامینه ها در زیر میکروسکوپ نشان می دهد که این تناوب عمدتاً‌ توسط نوسانات سطح آب دریا در محیط رسوبی دیرینه سازند پابده کنترل شده است. در هنگام بالا آمدن سطح آب دریا، لامینه هایی به رنگ روشن، فقیر از مواد آلی، غنی از فسفات به همراه حضور گستردة فسیل های فرامینیفر تشکیل شده اند. در هنگام پائین آمدن سطح آب، نهشته های تیره غنی از مواد آلی و بدون فسفات ته نشین شده اند.

کلید واژه:

سازند پابده، رخسارة‌ آلی، محیط رسوبی دیرینه، نهشته های فسفاتی

نویسندگان:

یزدان گلستان, یزدان گلستان, داود جهانی, نادر کهنسال قدیم وند, افشین اشجع اردلان

عنوان:

شواهد ژئوشیمیایی جهت تشخیص کانی شناسی اولیه کربنات های نهشته های کرتاسه زیرین در برش کوه ماهی، شمال خاور اراک

چکیده:

اظهار نظر در خصوص ویژگی های محیط قدیمه همچون دما، میزان شوری و فرآیندهای دیاژنتیکی موثر بر آن محیط، از جمله نتایج شناخت ترکیب کانی شناسی اولیه کربنات های قدیمه می باشد(آدابی، 1390). در این تحقیق توالی کربناته برش سطح الارضی کوه ماهی واقع در 30 کیلومتری شمال شرق اراک، مورد بررسی و مطالعه ژئوشمیمایی عنصری قرار گرفته است. ترسیم مقادیر عناصر استرانسیم، سدیم و منگنز در نمونه های آهکی توالی کربناته برش کوه ماهی و مقایسه آن ها با محدوده های معرفی شده برای آهک های آراگونیتی گوردون تاسمانیا، آراگونیت های سازند مزدوران و آهک های سازند فهلیان نشان دهنده وقوع نمونه ها در این محدوده ها و تائید کننده کانی شناسی اولیه آراگونیتی است.

کلید واژه:

برش سطح الارضی کوه ماهی، ژئوشیمی عنصری، کانی شناسی اولیه، کربنات ها

نویسندگان:

سیده ناهید حسینی اردکانی, سیده ناهید حسینی اردکانی, دکتر کورس یزدجردی

عنوان:

واکاوی ساختاری تاقدیس داریشک در منطقه مهکوه سپیدان واقع در شمال باختری فارس

چکیده:

تاقدیس داریشک در زون چین خورده زاگرس قرار دارد . روند آن همسو با جهت عمومی روند زاگرس در جهت شمال باختری – جنوب خاوری می باشد . در این منطقه عوامل ساختاری بسیاری از جمله گسلها درزه ها و چین خوردگی ها موثر هستند که در این مقاله فعالیت تکتونیکی منطقه و تاثیر عوامل یاد شده برهدايت آبهاي زير زميني و پيدايش چشمه ها بررسي گرديده است . تاقديس داریشک در 20 کیلومتری شمال باختری سپیدان و 90 کیلومتری شمال باختری شیراز قراردارد . موقعیت جغرافیایی منطقه بین طولهای 51 درجه و 40 دقیقه تا 51 درجه و52 دقیقه خاوری و عرضهای 30 درجه و 15 دقیقه تا 30 درجه و 22 دقیقه شمالی و ارتفاع متوسط 2600 متر از سطح دریای آزاد قرار دارد . تجزیه و تحلیل درزه های منظم نشان می دهد که بیشتر آنها دو رگه و از نوع کششی – برشی و برشی – کششی بوده و در تجزیه و تحلیل چین خوردگی از نوع بازوجعبه ای بوده و جهت تنش اصلی 1σ ،E33N می باشد. . . همچنين فعاليت تکتونیکي شکستگی ها در کل تاقدیس در سه پهنه به روش فراکتال جعبه ای بررسی گردید که بیشترین بعد فراکتالی در بخش مرکزی حدود 0521/1 بدست آمد . با مطالعه چگالی درزه ها و موقعیت چشمه ها تراکم چشمه در بخش مرکزی بوده و جهت هدایت آبهای زیرزمینی به سمت یال جنوبی می باشد .

کلید واژه:

کلید واژه ها : درزه های منظم ، تحليل فركتال جعبه اي ، چگالی درزه

نویسندگان:

ابوالفضل جمشیدی پور, محمد خانه باد, مریم میرشاهانی, علی اپرا

عنوان:

خاستگاه شیل های آهکی (سازند گورپی) سیستم رسوبی پیشانی فورلندی زاگرس، دزفول شمالی: براساس داده های ژئوشیمیایی

چکیده:

سازند گورپی از مهمترین سنگ منشاء های تولید هیدروکربن در زاگرس است. اکسید سیلیسیوم در شیل های آهکی به طور میانگین 13.12 درصد وزنی است. در مقابل، اکسید کلسیم در این نمونه ها به طور میانگین 41.55 درصد وزنی است. منشاء اکسید سیلیسیوم در این نمونه ها با توجه به همراهی با سایر اکسیدهایی نظیر Al2O3 می تواند کانی های رسی و فلدسپارها باشد. از طرفی مقادیر اکسید کلسیم در ارتباط با مقادیر کربنات های کلسیم در نمونه ها است. حضور مگنتیت و پیریت در شیل های آهکی موجب افزایش مقادیر Fe2O3 گردیده است. با توجه مقادیر Fe2O/Na2O در مقابل Si2O/Al2O3 از نظر طبقه بندی ژئوشیمیایی نمونه ها از نوع شیل هستند. خاستگاه این رسوبات سنگ های آذرین حدواسط هستند. با توجه به مقادیر SiO2 در برابر Al2O3+K2O+Na2O نمونه ها تحت تاثیر یک آب هوای مرطوب تا گاهی خشک بوده اند. بر اساس نسبت بالا K2O به Na2O و مقادیر SiO2 و Al2O3 ، شیل های آهکی سازند گورپی در حاشیه غیرفعال قاره ای تشکیل شده اند.

کلید واژه:

سازند گورپی، زاگرس، خاستگاه، دزفول شمالی

نویسندگان:

ابوالفضل جمشیدی پور, محمد خانه باد, علی اپرا, مریم میرشاهانی

عنوان:

نگرشی بر روشهای ارزیابی ژئوشیمیایی سنگ منشاء هیدروکربن با استفاده از لاگ های پتروفیزیکی: ΔlogR و MLPNN

چکیده:

در این پژوهش با استفاده از مدل شبکه عصبی پرسپترون چند لایه (MLPNN)، مقادیر کربن آلی کل (TOC) و شاخص هیدروژن (HI) برای سازند پابده و گورپی در میدان نفتی نفت سفید (NS-13)، در فروافتادگی شمال دزفول واقع در جنوب غربی ایران محاسبه شدند. در این تکنیک 2 لایه پنهان در نظر گرفته شد. هر لایه پنهان دارای یک تابع فعال سازی (tanh) و یک پارامتر حل کننده (lbfgs) است. دقت اندازه گیری شاخص های TOC و HI سازند پابده و گورپی بر حسب R2 به ترتیب 93/0 و 90/0 بود. این مدل دقت بالاتری نسبت به تکنیک ΔlogR دارد. در نظر گرفتن روابط بین داده های ورودی و سایر لاگ های پتروفیزیکی از مزایای این تکنیک است.

کلید واژه:

MLPNN، TOC، نفت سفید، دزفول شمالی

نویسندگان:

ابراهیم محمدی, ابراهیم محمدی, خالد معروفی, عبدالرضا باوی عویدی, مدینه کیانی شاهوندی

عنوان:

شواهد چینه شناختی، فسیل شناختی و رسوب شناختی کاربردی در مطالعه میدانی سازند پابده (پالئوسن-الیگوسن)، زاگرس، جنوب غرب ایران

چکیده:

سازند پابده (پالئوسن-الیگوسن) با یک رخساره کربناتی-تخریبی در یک محیط دریایی در حوضه زاگرس (جنوب غرب لرستان، خوزستان و فارس داخلی و ساحلی) نهشته شده است. سازند پابده دارای دو بخش رسمی &amp:#171:شیل ارغوانی&amp:#187: و &amp:#171: سنگ آهک تله زنگ&amp:#187: و دو بخش غیر رسمی &amp:#171:سنگ آهک رسی-شیلی زیرین&amp:#187: و &amp:#171:سنگ آهک رسی-شیلی بالایی&amp:#187: است. هدف این پژوهش معرفی مهمترین شواهد چینه شناختی، فسیل شناختی و رسوب شناختی کاربردی برای بررسی&amp:#172:های صحرایی و نمونه برداری سازند پابده است. بدین منظور مهمترین مطالعات انجام گرفته بر روی این سازند مورد بررسی قرار گرفته و مهمترین شواهدی تا کنون در این سازند شناسایی شده است در اینجا به همراه تصویر معرفی می گردند و راهنمای تصویری ارزشمندی برای محققان ارائه می گردد. نوع مرزهای زیرین و بالایی این سازند در مناطق مختلف، نودول های چرت، اکسید آهن، افق های فسفات دار، شواهد لایه های طوفانی، بودیناژ، فسیل های اثری و ... از مهمترین شواهدی است که در این راهنمای تصویری ارائه می گردد.

کلید واژه:

پالئوسن- الیگوسن، سازند آسماری، سازند پابده، شیل ارغوانی، فسفات.

نویسندگان:

حمزه ترکمانی, ماشااله خامه چیان, شازدی صفری

عنوان:

بررسی تاثیر سازندهای زمین شناسی بر کیفیت منابع آب زیرزمینی (مطالعه موردی: دشت میناب)

چکیده:

زمينه و هدف : اطلاعات موجود از وضعیت آب های زیرزمینی شهرستان میناب حاکی از آن است که به لحاظ عدم وجود آب سطحی، آب مصرفی در منطقه مورد مطالعه از منابع آب های زیرزمینی تأمین می شود. مهم ترین فرآیندهای زمین ریخت شناسی قابل مطالعه از نظر آب های زیرزمینی، مخروط افكنه های جوان (Qt2)، آبرفت های شسته شده سیلتی (Qt2a) و پادگانه های آبرفتی می باشند. لذا در این تحقیق سعی بر این است که بین اشكال و فرآیندهای زمین ریخت شناسی دشت میناب و منابع آب زیرزمینی آن رابطه ای برقرار شود تا بر اساس آن چه که در طبیعت دیده می شود، منابع آب زیرزمینی حدس زده شود. روش بررسی : در این پژوهش، برای بررسی کیفی نمونه آب زیرزمینی، داده های کیفی 20 چاه ها از سازمان آب منطقه ای هرمزگان اخذ گردید، هم چنین از نرم افزار GIS Arc برای ترسیم نقشه ها استفاده شد. يافته ها : میزان EC آب های زیرزمینی در دشت میناب بین 5231-1253 میكرو زیمنس بر سانتی متر (با متوسط حدود 3327 میكرو زیمنس بر سانتی متر) میزان TDS بین 3348-802 میلی گرم بر لیتر و مقدار TH بین 640-144 میلی گرم / لیتر بی کربنات کلیسم در سال 1401 بوده است. بحث و نتيجه گيری : نتیجه مطالعه نشان می دهد که خصوصیات شیمیایی سازندهای زمین شناسی تأثیر گذارترین عامل بر کیفیت منابع آب زیرزمینی بعد از عامل افت سطح آب زیرزمینی در منطقه می باشد.

کلید واژه:

دشت میناب، سازند زمین شناسی، منابع آب زیرزمینی

نویسندگان:

نجمه مهدیه نجف آبادی, دکتر محمد علی صالحی, دکتر وصال یحیی شیبانی

عنوان:

رخساره&amp:amp:amp:amp:#172:ها، محیط رسوبی و رخساره های الکتریکی سازند هجدک (ژوراسیک میانی) در معدن زغال سنگ پروده، جنوب طبس

چکیده:

سازند هجدک با سن ژوراسیک میانی در شمال حوضه زغال‌دار پروده-نایبند و در فاصله 90 کیلومتری جنوب طبس در محدوده معدن زغال سنگ پروده، و از نظر ساختاری بر روی بلوک طبس در زون شرقی ایران مرکزی مورد مطالعه قرار گرفته است. این سازند در برش مورد مطالعه دارای ضخامت 40 متر می باشد. در این توالی رسوبی پنج واحد چینه سنگی شناسایی و تفیکیک شده است که عمدتاَ شامل ماسه سنگ، شیل، کنگلومرا و سیلتستون می&amp:amp:amp:amp:#172:باشد. بر اساس مطالعات صحرایی و مطالعات پتروگرافی در سازند هجدک چهار دسته رخساره سنگی دانه درشت (Gcm و Gt)، متوسط (St، Sp، Sh و Sr)، ریز (Fl و Fm) و کربناته (براکیوپود اکینوئید گرینستون-پکستون) شناسایی شده است. به طور کلی عناصر ساختاری کانال، پرکننده کانال و باتلاق دشت ساحلی در رسوبات سازند هجدک شناسایی شده است و می&amp:amp:amp:amp:#172:توان شرایط رسوبگذاری آن را به محیط پهنه ساحلی نسبت داد. به منظور بررسی ویژگی های سازند هجدک در زیر سطح این سازند در یک گمانه اکتشافی در محدوده معدن پروده نیز مورد بررسی قرار گرفت. در این گمانه سازند هجدک 48 متر ضخامت دارد و با در نظر گرفتن تغییرات شکل لاگ گاما و مقاومت چهار رخساره الکتریکی تشخیص داده شد که قابل انطباق با زیرمحیط&amp:amp:amp:amp:#172:های پهنه‌های ماسه&amp:amp:amp:amp:#172:ای ساحلی، کانال&amp:amp:amp:amp:#172:های جزرومدی کوچک، کروس پهن و باتلاق دشت ساحلی هستند.

کلید واژه:

کلیدواژه&amp:amp:amp:amp:#172:ها: بلوک طبس، سازند هجدک، ژوراسیک میانی، رخساره، رخساره&amp:amp:amp:amp:#172:های الکتریکی، محیط رسوبی

نویسندگان:

الهام سعادتمند, مهدی رضا پورسلطانی, فاطمه مرادیان

عنوان:

بررسی ریز رخساره ها و محیط رسوبی دیرینه سازند تیرگان در برش روستای رادکان، حوضه رسوبی کپه داغ

چکیده:

سازند تیرگان به سن کرتاسه پایینی (بارمین-آپتین) یکی از سازندهای آهکی حوضه رسوبی کپه داغ است. به منظور مطالعه و بررسی محیط رسوبی با تاکید بر ویژگیهای سنگ شناسی یک برش چینه شناسی در روستای رادکان انتخاب شد . 27 نمونه سنگی به جهت مطالعات میکروسکوپی از ضخامت سازند انتخاب شد. است .دو مجموعه رخساره کربناته ( A ,B) که شامل4رخساره است در این رسوبات شناسایی شده است .مجموعه رخساره اي درياي باز که شامل : دو زير رخساره :A1 وکستون بايوکلستي ،A2 پکستون اائيدي مي باشد . کمربند رخساره اي B: مجموعه رخساره اي سد که شامل دو زير رخساره B1 گرينستون اائيدي و B2 گرينستون بايوکلستي و رخساره های سیلیسی آواری می باشد .محیط رسوبی این سازند با توجه به اجزا اسکلتی و شواهد زیستی وساختهای رسوبی ،درياي باز تا به بخش هاي رو به درياي باز سد نسبت داده می شود.

کلید واژه:

پکستون، سازند تیرگان، روستای رادکان، رخساره سنگی

نویسندگان:

سیده فائزه امیرشاهی, محمد خانه باد

عنوان:

برخاستگاه شیل‌های پاره‌سازند اول سازند شیرگشت‌ در جنوب‌ کوه‌های درنجال، شمال طبس

چکیده:

در این مطالعه به بررسی برخاستگاه رسوبی شیل‌های پاره‌سازند اول سازند شیرگشت به سن کامرین‌ پسین _ اردویسین پیشین واقع در جنوب کوههای درنجال پرداخته شده است. نتایج حاصل از داده‌های ژئوشیمیایی و نمودارهای تفکیکی، جایگاه زمین ساختی حاشیه غیرفعال قاره‌ای و سنگ منشأ آذرین حدواسط را برای شیل‌های پاره‌سازند اول سازند شیرگشت نشان می‌دهد. شاخص هوازدگی شیمیایی (CIA) محاسبه شده، میزان هوازدگی در منطقه منشأ را متوسط تا نسبتاً بالا نشان می‌دهد. این امر با نمودار دومتغیره مبنی بر وجود شرایط آب و هوایی مرطوب تا نیمه مرطوب نیز مطابقت دارد.

کلید واژه:

برخاستگاه، سازند شیرگشت، شیل، موقعیت تکتونیکی، هوازدگی در ناحیه منشأ.

نویسندگان:

مجید علیپور, مرضیه خزامی, امیری سارا, مجید علیپور

عنوان:

تعیین رخسارۀ آلی سازند پابده در میدان نفتی رگ‌سفید،جنوب غرب ایران

چکیده:

در مقالۀ حاضر تعداد 19 نمونه خردۀ حفاری از سازند پابده در میدان نفتی رگ‌سفید انتخاب و مورد آنالیز راک-ایول و مشاهدات دقیق پتروگرافی آلی قرار گرفتند. با توجه به نتایج حاصل از آنالیز‌ها و مشاهدات، درمی‌یابیم که در سازند پابده در منطقۀ مورد مطالعه، یک میان‌لایۀ غنی از مادۀ آلی، بین رخساره‌های فقیر از مادۀ آلی قرار دارد. همچنین، نتایج حاصل از این مطالعه نشان می&amp:#172:دهند که سازند پابده در برخی از مقطع‌های زمانی تحت شرایط بی‌اکسیژن و احیایی ته&amp:#172:نشین شده است. دانستن این مفاهیم برای درک بهتر فرایند‌های محیط رسوبی دیرینه مفید و کارآمد خواهد بود. استفادۀ هر دو روش پیرولیز راک-ایول و پتروگرافی آلی برای فهم این موضوع بسیار کمک کننده است لذا پیشنهاد می‌شود از تلفیق این دو روش برای بررسی بهتر و دقیق‌تر بخش‌های مختلف سازند پابده در مطالعات دیگر استفاده شود.

کلید واژه:

پتروگرافی آلی، سازند پابده، رخسارۀ آلی، میدان نفتی رگ‌سفید

نویسندگان:

مجید علیپور, سارا امیری, مرضیه خزامی, مجید علیپور

عنوان:

بررسی رخسارۀ آلی سازند پابده در میدان نفتی بینک، جنوب¬غرب ایران

چکیده:

در مطالعة حاضر به بررسی تعداد ۸ نمونه از خرده¬های حفاری سازند پابده در میدان نفتی بینک با استفاده از روش¬های پیرولیز راک ـ ایول و پتروگرافی آلی پرداخته شده است. بر اساس نتایج به¬دست آمده می¬توان بیان داشت که سازند پابده در میدان مورد مطالعه، به¬طور عمومی فقیر از مادة آلی است. مشاهدات پتروگرافی آلی نشان می¬دهند که شرایط حاکم بر محیط ته¬نشینیِ دیرینة سازند پابده برای حفظ¬شدگی مواد آلی مناسب نبوده است. در نتیجه، مقدار مادة آلی حفظ شده در داخل رسوبات بسیار ناچیز است. در برخی از بخش¬های این میدان (چاه¬های ۶ و ۱۸) بخش¬های نسبتاً غنی از مواد آلی نیز حضور دارند که در ارتباط با تغییرات شرایط حاکم بر محیط ته¬نشینی دیرینه بوده است. نتایج حاصل از این مطالعه بیانگر تغییرات قابل توجه در رخسارة آلی سازند پابده (به¬صورت عمودی و افقی) در میدان مورد مطالعه می¬باشد. این نتایج، برای شناخت بهتر محیط رسوبی دیرینة سازند پابده راهگشا هستند و می¬توانند در شناخت بخش¬های غنی از مواد آلی در سازند مذکور مورد استفاده قرار گیرند.

کلید واژه:

پتروگرافی آلی، رخسارۀ آلی، سازند پابده، میدان بینک

نویسندگان:

ئارام بایت گل, محمود شرفی

عنوان:

هایپرپیکنیت یا توربیدایت؟ اشاره¬ای بر سیستم رسوبی نهشته¬های اردویسین البرز (سازندهای لشکرک و قلی)

چکیده:

جریانات گراویته¬ای یکی از مکانیسم‌های اصلی برای انتقال رسوبات ساحلی به حوضه¬های عمیق است، بنابراین، تحقیق در مورد منشأ، فرآیند حمل و نقل و نهشته¬های رسوبی برای درک فرایند حمل و نقل رسوبات، بازسازی پالئواقلیم و پالئومحیط و اکتشاف و توسعه نفت و گاز حیاتی است. این مطالعه پارامترهایی را جهت تفکیک نهشته¬های توربیدایتی و هایپرپیکنال معرفی می¬نماید. بخش بالایی سازند لشکرک در بسیاری از تحقیقات و مطالعات به اشتباه به¬عنوان توالی توربیدایتی دریای عمیق به همراه سکانس توالی بوما معرفی شده است. سه نوع اصلی جریان در نهشته¬های بخش بالایی سازند لشکرک به سن اردویسین میانی-بالایی (معادل سازند قلی) در البرز مرکزی و سازند قلی در مقطع تیپ در دره قلی شناسایی شده است. 1) جریان‌های هایپرپیکنال با hyperpycnites 2) جریان‌های توربیدایتی از نوع آشفته با توربیدایت¬ها ، و 3) جریان‌های گراویته¬ای هیبرید با طبقات حادثه ای هیبرید. وجود قاعده¬های فرسایشی، دانه بندی تدریجی معکوس و نرمال طبقات غالب ماسه¬ای، فراوانی ریپل¬های جریانی نشان می¬دهد که بخش بالایی سازند لشکرک به سن اردویسین میانی-بالایی تحت تاثیر جریانات هایپرپیکنال در یک دلتای میکس رودخانه-امواج ته¬نشین شده¬اند و رسوب غالب در این بخش هایپرپیکنیت¬ها می¬باشد. وجود غالب دانه بندی تدریجی معکوس و نرمال در این طبقات در نتیجه تغییرات در میزان تامین رسوب از منشاء رودخانه¬ای ایجاد می¬شود.

کلید واژه:

اردویسین، دلتا، توربیدایت، جریان¬های هایپرپیکنال، هایپرپیکنیت¬، طبقات حادثه¬ای هیبرید.

نویسندگان:

ئارام بایت گل, محمود شرفی, مهدی دارائی

عنوان:

کاربرد فیشر پلات و تغییرات گراف منحنی فضای تجمع رسوب¬گذاری در توالی¬های چرخه¬ای کربناته سازند مبارک (کربونیفر) در البرز مرکزی

چکیده:

در این مطالعه، نمودارهای فیشرپلات برای نشان دادن الگوهای طرح برانبارش قائم چرخه ها و تغییرات طولانی مدت در فضای تجمع رسوب¬گذاری در نهشته¬های سیکلیک کربناته سازند مبارک بکار برده شدند تا یک چارچوب چینه نگاری سکانسی ایجاد شود. در این سازند با شش نوع چرخه بر اساس محیط رسوب گذاری و موقعیت تکتونیکی برش¬های میزبان در پلتفرم مبارک شناسایی شده است. بر اساس رخساره ها و مجموعه رخساره¬ها شناسایی شده، همچنین الگوی طرح برانبارش قائم چرخه های فرکانس بالا در سراسر پلتفرم و تغییرات مشاهده شده در نمودارهای فیشر، یک چارچوب چینه نگاری سکانسی برای سازند مبارک در در سطح رده سوم (یا چرخه های بزرگ مقیاس با فرکانس پایین) به دست آمد. در پلتفرم مبارک، طرح برانبارش قائم چرخه-های ضخیم یا مجموعه چرخه¬ها معمولاً یک منحنی صعودی در نمودار فیشرپلات را تشکیل می دهند. این نمودی است که افزایش طولانی مدت در فضای تجمع ایجاد شده توسط افزایش سطح دریا را بازتاب می دهد. در مقابل، چرخه¬های نازک با کاهش در فضای تجمع در ارتباط هستند، که بازتابی از پایین افتادن نسبی سطح دریا است. بر اساس تغییرات عمودی رخساره ها و الگوهای برانبارش چرخه های فرکانس بالا در نمودارهای فیشرپلات، شش سکانس رسوبی سوم در سازند مبارک شناخته شده است. الگوی موزاییکی از رسوب گذاری که در مراحل تکامل پلتفرم در طول رسوب گذاری DS1 تا DS6 مشاهده شده است، ناهمگونی شرایط رسوب‌گذاری را نشان می‌دهد. رویدادهای تکتونیکی دوره¬ای در امتداد گسل¬ها به عنوان مکانیزم اصلی برای گسترش چرخه¬ها پیشنهاد شده است، که می تواند بهترین توضیح را در مورد تغییرات جانبی در تعداد چرخه ها، روندها، انواع و تغییرات داخلی چرخه ها در منطقه مطالعه ارائه دهد.

کلید واژه:

فیشر پلات، سیکلواستراتیگرافی، سازند مبارک، کربونیفر

نویسندگان:

سحر فتحی, جهانبخش دانشیان

عنوان:

تغییرات ریزرخساره‌های سازند ایلام در یکی از چاه‌های میادین نفتی در پهنه دشت آبادان

چکیده:

چکیده: در این تحقیق سازند ایلام در یکی از میادین نفتی دشت آبادان واقع در جنوب غربی ایران از نظر ریزرخساره¬ها و محیط رسوبی مورد بررسی قرار گرفته است. ضخامت سازند ایلام در چاه مورد نظر 130 متر بوده و 254 مقطع میکروسکوپی مورد مطالعه قرار گرفتند. در چاه مورد مطالعه این سازند متشکل از سنگ آهک با میان لایه¬هایی از شیل و سنگ آهک رسی است. با تحلیل نمونه¬ها از لحاظ ریزرخساره‌ای، 4 ریزرخساره متعلق به زیرمحیط¬های رمپ میانی و رمپ خارجی شناسایی شد. محیط رسوبی احتمالی بر اساس داده¬های موجود یک رمپ کربناته¬ی هموکلینال تشخیص داده شده است.

کلید واژه:

سازند ایلام، محیط رسوبی، دشت آبادان، جنوب غربی ایران

نویسندگان:

مهدی رضا پورسلطانی, سارا حيدري, مهدي رضا پورسلطاني

عنوان:

بررسی بلوغ حرارتی رسوبات ژوراسیک، حوضه رسوبی بینالود، ایران

چکیده:

چکیده: سازند سیلیسی آواری بازه¬حوض (ژوراسیک) در زون بینالود با ضخامت بیش از 1000 متر با کنتاکت زیرین گسلی نهشته شده است، که توسط سنگهای کربناته کرتاسه پوشیده شده است. این رسوبات بطور عمده از رسوبات خیلی دانه¬ریز (شیل) دارای مواد آلی تشکیل شده است. طی مطالعات صحرایی تعداد 17 نمونه جهت انجام آزمايشهاي ژئوشیمیایی و مطالعات پترولوژیکی گردآوری گردید. نتایج حاصل از آنالیز پیرولیز نشان می دهد که مقدار کل ماده آلی (TOC) بین 18/0 الی 3/26 با مقدار میانگین 09/3 در تغییر می باشد که این مساله حاکی از مقدار TOC بالای موجود در نمونه ها است. اما با توجه به این‌که مقدار هیدرکربن آزاد و مقدار پتانسیل باقی‌مانده بسیار پایین می باشد، نشان‌دهنده عدم وجود هیدروکربن آزاد است. همچنین نتایج این آنالیز نشان داد که تقریبا تمام مقادیر کربن کل آلی (TOC‌ ) موجود در نمونه ها درواقع مربوط به کربن باقیمانده می باشد و کربن پیرولیزی (PC) موجود نمی باشد و براساس پارامترهای OI وHI، می توان نتیجه گرفت که ماده آلی موجود در نمونه ها نابرجا و مهاجرتی بوده و نمونه ها فاقد ماده آلی اولیه و برجازا (کروژن) می باشند.

کلید واژه:

بازه حوض، بینالود، ژئوشیمیایی، ژوراسیک، ماده آلی

نویسندگان:

طیبه گل افشانی, محمد خانه باد

عنوان:

چینه‌نگاری سکانسی رسوبات کرتاسه زیرین (سازند تیرگان) در شرقی‌ترین بخش کپه‌داغ

چکیده:

مطالعه حاضر بر روی شرقی‌ترین بخش کپه‌داغ واقع در شمال شرق ایران انجام شده است. در این مطالعه از اطلاعات 40 چاه در میدان‌های گازی خانگیران و گنبدلی و 6 برش صحرایی به هدف تعیین سکانس‌ رسوبی درجه سوم در بازه زمانی کرتاسه زیرین بهره گرفته شد. یک سکانس رسوبی K60 مبتنی بر داده‌های سنی، رسوب‌شناسی و تکتونیکی تعیین و سپس در هر دسته رخساره از این سکانس رخساره‌ها، محیط رسوبی و نقشه‌های جغرافیایی دیرینه تعیین و مورد بررسی قرار گرفت. رسوبات آواری (مرسوم به سازند شوریجه) با محیط رسوبی ساحلی تا دلتایی در دسته رخساره پیشرونده و سنگ‌های کربناته (مرسوم به سازند تیرگان) در دسته رخساره تراز بالای از سکانس هوتریوین بالایی- بارمین (K60) تشکیل شده‌اند که این سنگ‌های کربناته با یک هندسه کلینوفرمی و با رخساره‌های سدی ااوئیدی و رخساره‌های لاگونی اوربیتولین‌دار می‌تواند بعنوان سنگ مخزن بالفعل در این ناحیه باشد.

کلید واژه:

چینه‌نگاری سکانسی، سازند تیرگان، کپه‌داغ، کرتاسه زیرین.

نویسندگان:

ایوب ایران منش, محمد خانه باد, اسدالله محبوبی, مهناز صباغ بجستانی

عنوان:

برخاستگاه لايه‌هاي ماسه سنگي سازند پادها در شمال بوژان نیشابور بر اساس شواهد ژئوشیمیایی

چکیده:

سازند پادها در برش بوژان به سن دونین زیرین تا میانی واقع در شمال شرق ایران بوده که به منظور دستیابی به اطلاعات برخاستگاه مورد مطالعه قرار گرفته است. لیتولوژی غالب این برش از جنس ماسه سنگ بوده است. براي انجام مطالعات ژئوشيميايي تعداد 8 نمونه از پتروفاسيس‌هاي كوارتز آرنايتي که دارای کمترین سیمان بوده‌اند انتخاب شده و با روش انالیز XRF و آنالیز به روش ICP-MS برای تشخیص اکسید‌های اصلی و عناصر فرعی استفاده ‌شده ‌است. در پی آنالیز ژئوشیمیایی ماسه‌سنگ‌ها، مقدار 10 عنصر و اکسید اصلی، 14 عنصر فرعی تشخیص داده شده است. نمودارهای ژئوشیمیایی مرتبط با آناليز سنگ مادر، نمودار Ni در مقابل TiO2، نمودار دو متغیره مقادیر Al2O3 در مقابل TiO2 براي ماسه‌سنگ‌هاي سازند مورد مطالعه نشان دهنده‌ی این است که سنگ‌منشأ بیشتر نمونه‌ها از سنگ‌های اسیدی، گرانیتی تا حدواسط بوده‌است. داده‌ها و رسم نمودارهای ژئوشیمیایی نشان دهنده‌ی محدوده‌ی کراتون پایدار و حاشیه‌ی غیرفعال بوده‌اند. به منظور دستیابی به شرايط آب و هوايي ديرينه از دياگرام SiO2در برابر Al2O3+K2O+Na2O استفاده شد که نشان دهنده‌ی شرایط آب و هوایی نیمه مرطوب تا مرطوب در زمان نهشته شدن بوده است.

کلید واژه:

برخاستگاه، روستای بوژان، سازندپادها، ماسه سنگ

نویسندگان:

مصطفی جهانشاه پور, مصطفی جهانشاه پور, حامد زندمقدم, احمد عباس نژاد

عنوان:

معرفی پدیده های رسوبی مرتبط با زمین گردشگري دره راگه واقع در جنوب شرق رفسنجان، غرب کرمان

چکیده:

دره راگه در 30 کیلومتری جنوبشرقي شهر رفسنجان قرار دارد. اين دره توسط رودخانه گیودری بر روی مخروط افکنه بزرگي تشکیل شده است. رودخانه گیودری از ارتفاعات سرچشمه (بخشی از کمربند دهج- ساردوئیه) منشاء گرفته و پس از گذر از ارتفاعات وارد مخروطه افکنه گیودری می گردد. جريان دائمي اين رود همراه با تکتونیک فعال منطقه سبب تغییر شکل مداوم در بستر و ديواره های دره شده است که از دیدگاه زمین گردشگری حائز اهمیت می باشند. پدیده های منحصر به فرد دره راگه را می توان در سه دسته ساختارها و آثار فرسایشی، تنگه ها و مجراهی آبی و سطوح ناپیوستگی تقسیم کرد. در این میان ساختارها و آثار حاصل از فرسایش های آبی و بادی فراونتر می باشد. از مهمترین این ساختارها می توان به بدلندهای ستونی و مخروط های کله قندی، دودکش های جن و آثار ریزشی و واریزه ها اشاره کرد. معرفی و شناختن پدیدهای زمین شناختی دره راگه می تواند در جذب گردشگر و همچنین ثبت ژئوپارک مفید واقع شود

کلید واژه:

زمین گردشگری، پدیده های رسوبی، دره راگه، جنوب شرق رفسنجان.

نویسندگان:

مصطفی جهانشاه پور, مصطفی جهانشاه پور, حامد زندمقدم, احمد عباس نژاد

عنوان:

آنالیز رخساره های سنگی مخروط افکنه و رودخانه گیودری در دره راگه واقع در جنوب شرق رفسنجان، غرب کرمان

چکیده:

دره راگه به دوران چهارم زمین‌شناسی تعلق دارد و جزو آن دسته از دره هایی است که از دیدگاه زمین گردشگری حائز اهمیت می باشد. عبور رودخانه گیودری از سطح مخروط افکنه قدیمی خود سبب شکل گیری این دره شده است. این دره برخلاف دره های عادی که معمولاً V شکل هستند، U شکل می باشد و دیواره های دره در بیشتر مواقع عمودی هستند. آب رودخانه گیودری از آبراهه های متعدد ارتفاعات سرچشمه واقع در جنوب دشت رفسنجان تامین شده و سبب حفر دره بر روی رسوبات مخروط افکنه گیودری گردیده است. بازدیدهای میدانی و سنگ شناسی دیواره ها و کف دره نشان از دو مجموعه سنگی است. مجموعه اول که قدیمیتر بوده (قبل از کواترنر) شامل کنگلومرا و ماسه سنگ های سخت شده بوده که در برخی موارد دچار چین خوردگی نیز شده اند. مجموعه دوم اغلب از آبرفت های آواری عهد حاضر تشکیل شده که به صورت ناپیوسته (از نوع ناپیوستگی زاویه دار و در برخی موارد از نوع ناپیوستگی فرسایشی) بر روی مجموعه قدیمی تر قرار گرفته اند. در این تحقیق مجموعه رخساره های سنگی نهشته های آبرفتی آواری عهد حاضر مد نظر قرار گرفته است که می توان از آنها به عنوان رخساره های رودخانه گیودری نام برد. رخساره های سنگی رودخانه گیودری در سه مجموعه رخساره های گراولی، ماسه ای و گلی تقسیم می شوند که از این میان مجموعه رخساره های گراولی 75 درصد، ماسه ای 20 درصد و گلی 5 درصد را به خود اختصاص داده است. مجموعه رخساره های گراولی شناسایی شده شامل شش رخساره گراولی توده ای دانه پشتیبان(Gcm) ، گراولی توده ای ماتریکس پشتیبان(Gmm) ، گراولی با فابریک ایمربکاسیون(Gi) ، گراولی با طبقه بندی موازی(Gh) ، گراولی با طبقه مورب مسطح(Gp) ، گراولی با طبقه بندی مورب عدسی(Gt) می شوند. اندازه دانه ها از 4 میلیمتر تا 2 متر متغییر بوده اما به طور متوسط اغلب در اندازه پبل (4 تا 64 میلیمتر) می باشند. جورشدگی رسوبات ضعیف اما گردشدگی متوسط می باشد. مجموعه رخساره گراولی غالباً در طی جریانهای آشفته با ویسکوزیته بالا، جریانهای خرده دار و سیلابهای فصلی در محیط مخروط افکنه برجای گذاشته شده اند (Blair and McPherson, 2009: Gough, 2015: Gao et al., 2018). با این حال رخساره های گراولی با طبقه بندی موازی و مورب در بخش های بالادستی یک رودخانه بریده-بریده رسوبگذاری کرده اند. رخساره های ماسه ای به ترتیب فراوانی شامل پنج رخساره ماسه ای با لایه بندی موازی (Sh)، ماسه ای با لایه بندی مورب مسطح(Sp) ، ماسه ای با لایه بندی مورب عدسی(St)، ماسه ای توده ای (Sm) و ماسه ای ریپلی(Sr) اشاره کرد. دامنه اندازه دانه ها از ماسه ریز تا درشت متغییر بوده و جورشدگی به طور کلی متوسط تا ضعیف می باشد. این مجموعه رخساره ای در زمان کاهش انرژی در قسمتهای انتهایی مخروط افکنه و همچنین در بستر کانالهای بریده-بریده تشکیل شده اند (Chakraborty and Paul, 2013). از رخساره های گلی تنها می توان به رخساره گلی با لایه بندی موازی و مورب (Fl) اشاره کرد که به صورت لایه های کم ضخامت (کمتر از 5 سانتیمتر) و با گسترش جانبی اندکی مشاهده می شوند. این رخساره اغلب مابین رخساره های ماسه ای و به ندرت گراولی قرار گرفته است که در زمان قطع شدن موقت جریان و متعاقباً کاهش ناگهانی انرژی در حاشیه کانال رودخانه بریده-بریده برجای گذاشته شده است.

کلید واژه:

رخساره های سنگی، مخروط افکنه، رودخانه گیودری، دره راگه، جنوب شرق رفسنجان.

نویسندگان:

رقیه فلاح بگتاش, آرمین امیدپور, محمدحسین آدابی

عنوان:

چینه نگاری سکانسی توالیهای رسوبی آسماری و جهرم در میدان نفتی خشت، ناحیه فارس، حوضه رسوبی زاگرس

چکیده:

توالی های رسوبی سازندهای آسماری و جهرم، مهمترین مخازن کربناتی حوضه رسوبی زاگرس به ویژه ناحیه فارس هستند. این سازندها مخازن اصلی میدان نفتی خشت را تشکیل می دهند که در امتداد یک رمپ کربناته در شرق صفحه عربی در حوضه رسوبی زاگرس نهشته شده اند. در این مطالعه به منظور تسهیل فرآیندهای اکتشافی و درک بهتر جغرافیای دیرینه حوضه زاگرس، چینه نگاری سکانسی سازندهای آسماری و جهرم در برش تحت الارضی میدان نفتی خشت در ناحیه فارس مورد ارزیابی قرار گرفته است. استفاده از نرم افزار سیکلولاگ و لاگهای الکتریکی به ویژه لاگ گاما به عنوان ورودی آن منجر به تقسیم توالی های مورد مطالعه به 5 چرخه رسوبی شد. سه سکانس یا چرخه رسوبی برای سازند جهرم (SQ A, SQ B, SQ C) به سن ائوسن پسین و دو سکانس یا چرخه رسوبی برای سازند آسماری (SQ E, SQ F) به سن میوسن زیرین تفکیک و شناسایی شد. سکانس ها و مرزهای سکانسی شناسایی شده برای توالیهای رسوبی آسماری و جهرم قابل انطباق با مرزهای سکانسی تعیین شده در سایر مناطق در حوضه زاگرس هستند که می تواند چارچوب مناسبی برای انطباق مخزنی و مدل سازی مخزن را فراهم کند.

کلید واژه:

ائوسن پسین، چرخه رسوبی، مخازن کربناته، میوسن زیرین.

نویسندگان:

آرمین امیدپور, سید رضا موسوی حرمی

عنوان:

تاثیر دولومیتی شدن بر کیفیت مخزن آسماری در میدان نفتی شادگان، فروافتادگی دزفول، حوضه رسوبی زاگرس

چکیده:

مخزن آسماری با سن الیگوسن – میوسن از جنبه های مختلف به ویژه تخلخل و تراوایی ناشی از دولومیتی شدن تحت تأثیر ناهمگنی است. دولومیتی شدن معمولاً بر پلاتفرم های کربناته اثر می گذارد و می تواند تأثیرات قابل توجهی بر مقادیر تخلخل و تراوایی وکیفیت مخزن اعمال کند. این فرآیند بسته به بافت، فابریک و زمان فرآیند دولومیتی‌ شدن، تخلخل را افزایش یا کاهش می‌دهد. تلفیقی از داده های رسوب شناسی و پتروفیزیکی نشان داد که دولومیتی شدن تأثیر دوگانه ای بر خواص مخزنی توالی کربناته سازند آسماری داشته است. دولومیتی شدن به صورت مخرب فابریک، بافت های اولیه سنگ آهک را محو کرده و در نتیجه کیفیت مخزن ضعیفی را به دنبال داشته است. با این حال، دولومیتی شدن به صورت حفظ کننده فابریک با اتصال فضاهای خالی بدون در نظر گرفتن رخساره ها، تخلخل و تراوایی را افزایش داده است. همچنین نتایج این مطالعه نشان می دهد که لیتولوژی دولومیتی، تخلخل و تراوایی خود را در حین تدفین بیشتر و بهتر از لیتولوژی آهکی همراه خود حفظ کرده است.

کلید واژه:

فرآیندهای دیاژنتیکی، مخازن کربناته، الیگوسن - میوسن.

نویسندگان:

فیروزه هاشمی یزدی, فرشته سجادی‌هزاوه2, زهرامحمدی‌منش

عنوان:

محیط دیرینه نهشته‌های تریاس بالایی در چاه اکتشافی b 948 در محدوده اکتشافی پروده 4، براساس اکو‌گروه‌های اسپورومورفی و پالینوفاسیس

چکیده:

جهت بازسازی محیط تشکیل نهشته‌های تریاس بالایی در جنوب‌ طبس، 62 نمونه سنگی از بخش قدیر (سازند نایبند، چاه اکتشافی شمارهb 948) برداشت شد. در رسوبات مورد مطالعه پالینومورف‌های متنوعی با حفظ شدگی متوسط تا خوب، شامل میوسپورها (اسپور و پولن‌ها)، سیست داینوفلاژله‌ها، اسپور جلبک‌ها و قارچ‌ها و پوسته داخلي فرامينيفرها وجود دارند. تحلیل داده‌های برگرفته از اکوگروه‌های اسپورومورفی در چاه اکتشافیb 948، حکایت از نسبت پایین جوامع گیاهی Upland/Lowland و نسبت بالای جوامع گیاهی Lowland/Coastal + Tidal و درصد پایین جامعه گیاهی Upland SEG می‌نماید که مؤید پایین بودن نسبی سطح آب دريا و رسوبگذاری در محیط کم عمق دارد. نتایج حاصل از ترسیم نمودارهاي مربوط به پالينوفاسيس بخش قدیر نیز یک محیط ساحلی کم عمق، کم اکسیژن با سرعت رسوبگذاری پایین را معرفی می‌کند که با نمودارهاي اسپورومورفي (SEGs) کاملاً مطابقت دارند.

کلید واژه:

اکو‌گروه‌های اسپورومورفی، پالینوفاسیس، سازند نایبند (بخش قدیر)، طبس، محیط دیرینه.

نویسندگان:

مهسا حیدری

عنوان:

محیط رسوبی و فرآیندهای دیاژنزی بخش بالایی سازند سورمه در میدان بلال و تأثیر این فرآیندها بر ویژگی های مخزنی

چکیده:

سازند عرب (ژوراسیک) یکی از مهمترین لایه های دارای هیدروکربن در دنیاست. معادل این سازند در ایران سازند سورمه می باشد که محیط رسوبی و کیفیت مخزنی آن در میدان بلال، در این مطالعه مورد ارزیابی قرار گرفته است. شش رخساره اصلی از سازند سورمه در میدان بلال تشخیص داده شده است که با قرار دادن در کمربندهای رخساره ای مختص به خود، مدل محیط رسوبی زمان تشکیل سازند سورمه تعیین شده است. با توجه به شواهد این مطالعه و همچنین بیشتر مطالعات قبلی، مدل محیط رسوبی سازند سورمه از نوع رمپ می باشد. مهمترین فرایند دیاژنزی کنترل کننده کیفیت مخزنی در سازند سورمه در میدان بلال دولومیتی شدن می باشد که در بیشتر موارد به شدت کیفیت مخزنی را افزایش داده است (به ویژه در رخساره های گلی). فرایند دیاژنزی دیگر که در درجه دوم اهمیت قرار دارد، انحلال است که کیفیت مخزنی را افزایش داده است. سیمانی شدن انیدریتی مهمترین فرایند کاهنده کیفیت مخزنی در توالی های مورد مطالعه می باشد.

کلید واژه:

محیط رسوبی،فرآیندهای دیاژنزی،کیفیت مخزنی،سازند سورمه،میدان نفتی بلال،خلیج فارس

نویسندگان:

جواد ربانی, جواد ربانی, افشین زهدی

عنوان:

فسیلهای آمونیت و بلمنیت، شاهدی بر شناسایی واحدهای انتهایی سازند دلیچای در جنوب زنجان

چکیده:

به منظور انجام مطالعات چینه¬شناسی و فسیل¬شناسی بر روی سازند دلیچای، دو برش چینه¬شناسی در محدوده جنوب زنجان مورد بررسی و پژوهش قرار گرفت. برش¬های مورد مطالعه در محدوده جنوب و جنوب شرقی زنجان واقع شده¬اند. در این پژوهش، چینه¬شناسی، محتوای سنگ¬شناسی و محتوای ماکروفسیل¬های موجود در سازند دلیچای مورد مطالعه قرار گرفت. مطالعات انجام شده منجر به شناسایی تعدادی از فسیلهای آمونیت و بلمنیت در آخرین توالی¬های سازند دلیچای گردید به طوری که آمونیتها عمدتا به صورت اثر فسیل و بلمنیتها به صورت فسیل پیکره¬ای سیلیسی شده با فراوانی و حفظ شدگی بسیار کم یافت شدند. انجام مطالعات دیرینه شناسی بر روی این فسیلها نشان می دهد که آمونیتهای یافت شده عمدتا از خانواده Perisphinctidae و بلمنیت ها از خانواده hibolithidae بوده که محدوده سنی ژوراسیک میانی را برای طبقات دربردارنده خود تایید می نماید. حضور این فسیلها بیانگر آخرین واحدهای سازند دلیچای می باشد. این فسیلها در مرز سازندهای دلیچای و لار ناپدید می شوند. در پایان، نتایج بدست آمده از این پژوهش در هر دو برش با یکدیگر مقایسه گردید.

کلید واژه:

آمونیت، سازند دلیچای، زنجان.

نویسندگان:

محمدجواد حسنی

عنوان:

سنگ چینه نگاری و محیط رسوبی نهشته های ریفی کرتاسه در شمال گلوسالار، غرب کرمان

چکیده:

نهشته های مورد بررسی در این مطالعه از جمله رسوبات استثنائی کرتاسه بشار میروند که در محیط ریفی نهشته شده اند. این نهشته ها به ضخامت 7/54 متر در 55 کیلومتری غرب شهر کرمان شمال روستای گلوسالار قرار گرفته و شامل طبقات آهکی توده ای ریفی و میان لایه های نازک تا متوسط آهکی می باشند. مطالعات رسوب شناسی در این برش منجر به شناسایی هشت ریزرخساره گردیده که مرتبط با محیط ریفی بوده و بخش های جلو ریف، ریف و پشت ریف را به نمایش میگذارند. بیشترین ضخامت مربوط به بخش هسته ریف بوده که از مرجان های شاخه ای و توده ای تشکیل شده که مساعد بودن شرایط رسوبی و اکولوژیکی برای توسعه ساختار ریفی را نشان میدهد. امتداد زیاد و خصوصیات رخساره های ریفی الگوی ریفی لبه سکویی را برای این نهشته ها پیشنهاد مینمایند.

کلید واژه:

ریف، کرتاسه، کرمان، گلوسالار

نویسندگان:

سید محمدرضا امامی میبدی, بیژن یوسفی یگانه1،, سید محمدرضا امامی میبدی, مصطفی صداقت¬نیا, مصطفی صداقت نیا

عنوان:

شرایط حاکم بر تشکیل رخساره¬های تخریبی سازند کشکان (پالئوسن – ائوسن میانی) حوضه¬ی رسوبی لرستان

چکیده:

در این مطالعه رخساره¬های تخریبی سازند کشکان در منطقه لرستان جهت تعیین شرایط حاکم بر تشکیل آن¬ها مورد مطالعه گرفته¬اند. مطالعات صحرایی منجر به شناسایی 12 لیتوفاسیس کنگلومرایی، ماسه¬سنگی و گل¬سنگی شد که شامل Gm,Gms,Gp,Gt,Sm,Sp,St,Sh,Shr,Slr,Sfl,Fm می¬باشند. آنالیز جهت جریان، یک جهتی بودن آن و به سمت جنوب غرب را پیشنهاد می¬کند. آنالیز زمین¬شیمی ماسه¬سنگ¬ها معرف فراوانی اکسیدها است به گونه¬ای که در برش¬های نزدیک به منشأ اکسیدهای Al,Si و Fe فراوان است و در برش¬های دور از منشأ از مقدار آن¬ها کاسته و در مقابل فراوانی اکسیدهای Ca و Mg مشهود است. در برش¬های نزدیک به منشأ با توجه به فراوانی رخساره¬های کنگلومرایی و وجود سطوح فرسایشی و ساختمان¬های رسوبی نظیر طبقه بندی های مورب می توان برای واحد کنگلومرایی محیط رودخانه بریدد کم پیچش را در نظر گرفت که در بخش های جنوب شرقی و جنوبی منطقه مورد مطالعه با توجه به افزایش رخساره های سنگی دانه ریز Fm,Slr,Fsm به محیط مئاندری کم پیچ تبدیل می¬شود.

کلید واژه:

رخساره، سازند کشکان، زمین¬شیمی، لرستان

نویسندگان:

سید محمدرضا امامی میبدی, سید محمدرضا امامی میبدی, بیژن یوسفی یگانه, مصطفی صداقت¬نیا

عنوان:

بررسی سازندهای دوران سوم حوضه¬ی رسوبی لرستان از دیدگاه تغییرات محیط رسوبی

چکیده:

.در این مطالعه با توجه به تنوع رخساره¬ای و در نتیجه تنوع سازندی در حوضه¬ی رسوبی لرستان در زمان پالئوسن تا اولیگوسن میانی سعی در تعبیر و تفسیر تکامل حوضه شده است، از این رو سازندهای تخریبی نظیر امیران و کشکان و یا سازندهای کربناته نظیر تله¬زنگ، شهبازان و آسماری مورد نظر قرار گرفته¬اند. در هر یک از این سازندها رخساره¬های اصلی مورد نظر قرار گرفته شده-اند. معرفی سازندها و رخساره¬های آن¬ها از قدیم به جدید انجام شده تا در نهایت بتوان با توجه به تغییرات رخساره¬ای بر حسب مقیاس زمانی تغییرات حوضه را نیز بررسی و معرفی کرد. با توجه به مطالعه رخساره¬های اصلی و گسترش سازندهای معرفی شده، تغییرات محیط رسوبی از زمان پالئوسن تا اولیگوسن میانی به ترتیب شامل مخروط زیردریایی (سازند امیران)، رمپ میانی و رمپ داخلی (سازند تله¬زنگ)، رودخانه (سازند کشکان)، رمپ میانی و داخلی (سازند آسماری – شهبازان) می¬باشد.

کلید واژه:

سازند، دوران سوم، محیط رسوبی، لرستان، زاگرس

نویسندگان:

مریم مرتضوی مهریزی

عنوان:

مطالعه شرایط محیطی حاکم بر محوطه باستانی با استفاده از آنالیز رسوب&amp:#172:شناسی رسوبات آبرفتی کواترنری (مطالعه موردی: تپه باستانی گبری مود، خراسان جنوبی)

چکیده:

محوطه باستانی گبری مود با مختصات جغرافیایی ʺ29 ʹ44 ˚32 عرض شمالی و ʺ05 ʹ31 ˚59 طول شرقی، در 29 کیلومتری جنوب&amp:#172:شرقی شهرستان بیرجند و 5/3 کیلومتری شمال شهرستان مود واقع شده است. مطالعه رسوب&amp:#172:شناسی رسوبات کواترنری سطح محوطه و پادگانه&amp:#172:های آبرفتی مجاور آن، به منظور بررسی فرآیندهای رسوبگذاری مؤثر بر محوطه صورت گرفته است. بررسی نتایج دانه&amp:#172:سنجی و پارامترهای نمونه&amp:#172:های رسوبی محوطه گبری مود و پادگانه آبرفتی رودخانه مود در مجاورت محوطه، تشابه نمونه&amp:#172:های فرهنگی با نمونه&amp:#172:های طبیعی رودخانه&amp:#172:ای را نشان می&amp:#172:دهد. تغییرات پارامترهای بافتی این نمونه&amp:#172:ها بیانگر شرایط رسوبگذاری متفاوت و وجود نوسانات سیلابی طی رسوبگذاری است. با توجه به وجود سیکل&amp:#172:های به سمت بالاریزشونده در این رسوبات بنظر می&amp:#172:رسد دوره&amp:#172:های مختلف سیلابی بسته به تغییر دوره&amp:#172:های آب و هوایی خشک و مرطوب رودخانه مجاور محوطه و دشت سیلابی آن را متأثر ساخته و سبب نهشته&amp:#172:شدن رسوبات محوطه گبری مود در زمان-های مختلف شده است.

کلید واژه:

پارامترهای بافتی، رسوبات کواترنری، فرآیندهای رسوبگذاری، محوطه باستانی مود

نویسندگان:

مریم مرتضوی مهریزی

عنوان:

کاربرد مطالعه پتروگرافی نهشته¬های کواترنری در منشأیابی آثار فرهنگی باستانی (سفالینه¬های منسوب به دوره اشکانی محوطه گبری مود، خراسان جنوبی)

چکیده:

زمین¬باستان¬شناسی یکی از علوم میان¬رشته¬ای که از روش¬ها و مفاهیم علوم¬زمین برای مسائل پژوهش¬های باستان¬شناسی استفاده می¬کند. مطالعه پتروگرافی رسوبی مقاطع نازک سفال¬های ساده و بدون¬لعاب محوطه گبری مود توسط میکروسکوپ پلاریزان ماهیت مواد سازنده این سفال¬ها را آشکار کرده است. به¬منظور بررسی احتمال وارداتی¬بودن این سفال¬ها از نواحی جنوب¬شرقی ایران نظیر مکران و سیستان به محدوده مورد مطالعه، بین ترکیب پتروگرافی مواد خمیره سفال با ویژگی¬های زمین¬شناختی ناحیه مد¬نظر ارتباط برقرار شده است. علاوه¬بر، بررسی ترکیب واحدهای سنگی اطراف منطقه، ترکیب پتروگرافی رسوبات آبرفتی در اندازه ماسه و سنگ¬ریزه که ناشی از هوازدگی و فرسایش این واحدها هستند، در موقعیت¬های مختلف محوطه گبری مود مورد بررسی قرار گرفته است. بر طبق داده¬های منشأیابی پتروگرافی و تشابه و انطباق اجزاء سازنده سفال¬های محوطه فوق بویژه تنوع و فراوانی مواد افزودنی با گوناگونی و میزان رخنمون واحدهای زمین¬شناسی اطراف منطقه، جنبه وارداتی¬بودن سفال¬های فوق از نواحی مکران و سیستان منتفی بوده و بحث بومی و محلی¬بودن آثار فرهنگی فوق با قوت بیشتر تأیید می¬شود.

کلید واژه:

سفال¬های ساده و بدون لعاب، خراسان جنوبی،گبری مود، منشأیابی

نویسندگان:

پویا جعفری, پویا جعفری, محمد معانی جو, حسن محسنی

عنوان:

پتروگرافی بیتومین قیرهای طبیعی منطقه گیلانغرب، استان کرمانشاه

چکیده:

در این مقاله معادن قیر طبیعی شهرستان گیلانغرب مورد مطالعه قرار گرفته است. از لحاظ ساختاری منطقه مورد‌‌‌‌‌‌‌‌‌مطالعه بخشی از زیر پهنه زاگرس چین‌خورده است ذخایر قیر طبیعی در سازندهای گچساران، سازند آسماری، امیران و گورپی قرار دارند که بیشترین ضخامت قیر در سازند گچساران و سازند آسماری است. از سه معدن تعداد 50 نمونه جهت بررسی جمع آوری و تعداد 5 مقطع صیقلی تهیه شد و در آزمایشگاه زمین¬شناسی پژوهشکده صنعت نفت مورد بررسی قرار گرفت. میانگین انعکاس بیتومین اندازه گیری شده مقاطع در بازه 237/0 تا 288/0 قرار دارد. مقادیر اندازه گیری شده به روش ریدیگر به انعکاس ویترینایت استاندارد شد و نتیجه نشان داد که ضریب انعکاس ویترینایت نمونه ها بالاتر از 6/0است که بیانگر ورود به پنجره نفتی می باشد. تیپ کروژن نمونه ها با توجه به مقادیر انعکاس ویترینایت تیپ IIدر نظر گرفته شد، همچنین مقادیر Tmaxمحاسبه شده با روش پیترسن به طور میانگین در محدوده 430 درجه سانتی گراد قرار داد که بیانگر آغاز پنجره نفتی می باشد. قیرهای (بیتومن های جامد) منطقه مورد مطالعه با توجه به میزان انعکاس ویترینایت در دسته قیرهای جامد حاصل از رسیدگی دمایی مواد آلی در مرحله آغازین کاتاژنر(5/0-7/0٪Ro ~) قرار می گیرد.

کلید واژه:

حوزه زاگرس، انعکاس ویترینایت، بیتومین جامد، قیر طبیعی، کروژن

نویسندگان:

امیرحسین شعبانی, محمد مهدی رمضانی پور

عنوان:

زمین شناسی اقیانوسی و رسوب شناسی دریای کاسپین

چکیده:

چکیده: اقيانوس شناسي يكي از رشته هاي تخصصي علوم پايه دريايي است كه مطالعه آب ها و اقيانوس ها را از جنبه هاي زمين شناسي دريا، زيست شناسي دريا، فيزيك و شيمي دريا بر عهده دارد. يكي از شاخه هاي مهم دانـش اقيـانوس شناسي علم كاربردي زمين شناسي درياست كه به بررسي ماهيت ويژگي هاي غيرزيستي حوضه هاي آبي و ماهيـت بستر اقيانوس ها مي پردازد. دریای کاسپین آزمایشگاه منحصر به فردی برای بررسی های اقیانوس شناختی و زمین شناسی ساحل است. این دریا بزرگترین گستره آبی محصور در ناحیه قاره ای سیاره زمین می باشد. شاخص هایی همانند نوع و میزان بار رسوبی حمل شده به محیط رسوب گذاری، انرژی امواج و جریان های دریایی و همچنین چگونگی تغییرات شیب بستر دریا در تولید و تنوع رخساره های رسوبی نهشته های عهد حاضر نقش دارند. در اين تحقيق سعي شده است تا بـا معرفـي تعـدادی از تجهيزات و ابزار مطالعاتي، روش هاي جمع آوري داده هاي زمين شناسي دريايي و ارتباط آنها با شاخه هاي سه گانه ديگر، نقش زمين شناسي دريا را در گسترش و توسعه مطالعات اقيانوس شناسي تشريح گردد.

کلید واژه:

واژگان کلیدی: اقیانوس شناسی، دریای کاسپین، رسوب، زمین شناسی، زمین شناسی دریایی

نویسندگان:

نرگس شکری, نرگس شکری

عنوان:

بررسی دیسکوآسترهای شش بازو در نهشته¬های میوسن، اطراف خرم آباد

چکیده:

نهشته های منسوب به میوسن در اطراف خرم آباد برداشت و مورد مطالعه قرار گرفت. در این مطالعه نمونه هایی از لایه¬های شیل، مارن و سیلتی انتخاب و آماده سازی شدند. گروه هدف در این مطالعه دیسکوآسترهای شش بازو بودند. دیسکوآسترهای ثبت شده در مورفوتایپ 6 بازو با نوک بازوهای دو شاخه، مورفوتایپ شش بازو با ناحیه مرکزی بزرگ و مورفوتایپ شش بازو با نوک بازوی تیز بودند. حضور دیسکواسترهای ثبت شده موید سن بوردیگالین تا سراوالین در توالی مورد مطالعه می باشد.

کلید واژه:

نانوفسیل آهکی، دیسکوآستر، میوسن، زاگرس

نویسندگان:

نرگس شکری, نرگس شکری, اکبر حیدری, محدثه حسینی لقا

عنوان:

زیست چینه نگاری سازند آسماری در میدان چهاربیشه، حوضه رسوبی زاگرس

چکیده:

میدان نفتی چهاربیشه از میدان¬های نفتی ایران است که در جنوب غربی استان کهگیلویه و بویراحمد، حدفاصل این استان و استان¬های فارس و بوشهر قرار دارد. سازند آسماری در یکی از چاههای میدان نفتی مذکور مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است. سازند آسماری یکی از سازندهای حوضه رسوبی زاگرس در شمال غرب ایران، و سنگ مخزن مهم هیدروکربوری محسوب می گردد.

کلید واژه:

سازند آسماری، میدان چهاربیشه، زیست چینه نگاری، حوضه زاگرس

نویسندگان:

سروش کریمی, سروش کریمی, نجمه اعتماد سعید, مهدی دارائی

عنوان:

پلتفرم اپیریک سلطانیه؛ رخساره‌ها و مشخصات نهشتی

چکیده:

موضوع این پژوهش، بررسی محیط رسوبگذاری سازند سلطانیه در برش آق‌کند، شمال غرب کوه‌های سلطانیه است. در این مطالعه، با تلفیق داده‌های حاصل از مطالعه صحرایی با نتایج حاصل از آنالیز پتروگرافی بر روی 86 مقطع نازک سنگی، 8 رخساره رسوبی شامل 5 رخساره کربناتی (MF-1 تا MF-5)، 1 رخساره مخلوط سیلیسی‌آواری-کربناتی (MF-6) و 2 رخساره سیلیسی‌آواری (MF-7 و MF-8) شناسایی گردید که در چهار کمربند رخساره‌ای شامل فراجزر و مدی (MF-1 تا MF-4)، بین جزر و مدی (MF-1 تا MF-5)، زیر جزر و مدی کم‌عمق (MF-6 و MF-7) و زیر جزر و مدی عمیق (MF-8) طبقه‌بندی شدند. نتایج نشان می‌دهد که سازند سلطانیه در یک پلتفرم وسیع بَرقارّه‌ای با شیب ناچیز (اپی‌ریک) با رسوبگذاری مخلوط کربناتی-آواری نهشته شده است. در این سکو، بخش زیرجزرومدی عمیق، محدوه‌ی بین قاعده‌ی تاثیر امواج طوفانی و بخش‌های عمیق‌تر، با رسوبگذاری شیل‌های متورق سبز‌ رنگ (MF-8)، و بخش زیرجزرومدی کم‌عمق، با رسوبگذاری آواری ماسه‌سنگی (MF-7) و نیز مناطق محلی با رسوبگذاری مخلوط آواری-کربناتی (MF-6) مشخص می‌شود. حاشیه کشندی نیز تحت سیطره‌ی رسوبات میکروبی و نهشت دولومیت (MF-5 تا MF-1) بوده است. مطالعه صحرائی نشان می‌دهد که چرخه‌های رده‌های مختلف، از بزرگ‌مقیاس تا کوچک‌مقیاس، سازنده‌ی اصلی توالی سازند سلطانیه هستند.

کلید واژه:

سازند سلطانیه، رخساره رسوبی، محیط رسوبگذاری، البرز

نویسندگان:

فتح اله گرگیچ, فتح اله گرگیچ, محمد علی رجب زاده, پریا زمانی

عنوان:

شناسایی مناطق پرعیار نیکل در نهشته های لاتریتی نیکل دار منطقه باب الجوز با استفاده از روش ژئومیکروبیولوژی، شهرستان بوانات، استان فارس

چکیده:

نهشته های لاتریتی نیکل‌دار منطقه باب‌الجوز در شمال‌شرقی روستای کوپان شهرستان بوانات در شمالشرق استان فارس بصورت برجا بر روی سنگ‌های الترامافیکی منشا رخنمون یافته‌اند. این منطقه از لحاظ ساختاری در امتداد پهنه‌ای نواری شکل در زون زاگرس مرتفع بین دو گسل جیان و جوکان قرار می گیرد. 4 افق مشخص پروتولیت، ساپرولیت، حدواسط و اکسیدی در مقاطع عرضی لاتریت قابل تفکیک می باشند. داده های این مطالعه نشان می دهند که غلظت نیکل با نرخ تنفس میکروبی در لاتریت نیکل دار منطقه باب الجوز دارای ارتباط معناداری است، بطوریکه با افزایش میزان نیکل تنفس به شدت کاهش می یابد. با آزادی عناصری نظیر منیزیم و سیلیسیم، جذب دی‌اکسید کربن توسط قطعات سرپانتینیتی شده در افق‌های پروتولیت و ساپرولیت موجب کاهش دی اکسید کربن می گردد. این در حالی است که، در نمونه‌های تهیه شده از افق های حدواسط و اکسیدی، به ویژه در دو نمونه زون حدواسط که مقدار مواد آلی آن‌ها برابر است، رابطه تنفس میکروبی تحت تأثیر غلظت نیکل در خاک می باشد، این موضوع نشان می دهد که می توان از روش ژئومیکروبیولوژی در تعیین تغییرات غلظت نیکل و سایر عناصر همراه در نهشته های لاتریتی استفاده کرد.

کلید واژه:

لاتریت نیکل دار، ژئومیکروبیولوژی، تنفس میکروبی، بوانات، فارس

نویسندگان:

محمدجواد حسنی

عنوان:

ریز رخساره ها و محیط رسوبی نهشته های پرمین در برش کوه کویر، جنوب غرب سیرجان

چکیده:

اين پژوهش به بررسی ریزرخساره ها و محیط رسوبی نهشته های پرمین در جنوب غرب سیرجان می پردازد. در این پژوهش برشی بالغ بر 116 متر از نهشته های عمدتا آهکی و دگرگون نشده پرمین اندازه گیری و مطالعه شده است. مطالعات ریزرخساره ای سه سنگ رخساره آهکی، دولومیتی و ماسه سنگی را مشخص نموده که از این بین سنگ رخساره آهکی با شش ریز رخساره بیشترین فراوانی و ضخامت را داراست. مقایسه ریزرخساره های شناسایی شده با ریزرخساره های استاندارد نشان دادند که تمامی ریز رخساره ها در قالب ریز رخساره های استاندارد شماره 8، 18 و 23 قابل تقسیم بندی بوده که محیط های رسوبی فراکشندی و کشندی، لاگونی و پشته های ماسه ای زیرآبی را نشان میدهند.

کلید واژه:

پرمین، سیرجان، کوه کویر، ریزرخساره

نویسندگان:

فاطمه حسینی پور

عنوان:

سنگ چینه نگاری و محیط رسوبی نهشته های الیگو-میوسن در ناحیه شمس آباد، شرق شهرستان بافت

چکیده:

در این پژوهش به مطالعه سنگ چینه نگاری و محیط رسوبی نهشته های دریایی الیگو-میوسن در ناحیه شمس آباد در شرق شهرستان بافت پرداخته شده است. نهشته های مورد بررسی در این پژهش شامل لایه های آواری در قاعده و نهشته های دریایی در بالا بوده و بر اساس جایگاه چینه شناسی و شواهد فسیلی به دیرینگی الیگو-میوسن می باشند. مطالعات رسوب شناسی نشان داد که برش مورد بررسی از پنج واحد سنگ شناسی مجزا تشکیل شده که عبارتند از واحد آواری قاعده، واحد مارن زیرین، واحد آهک فسیل دار، واحد مارن بالایی و واحد ریف رأسی. واحدهای آواری قاعده ای و مارن زیرین در محیط رسوبی نزدیک به ساحل نهشته شده و واحد های آهک فسیل دار، مارن بالایی و ریف رأسی در محیط کاملا دریایی و دور از ساحل نهشته شده اند.

کلید واژه:

شمس آباد، بافت، الیگو-میوسن، سنگ چینه نگاری، محیط رسوبی

نویسندگان:

مهتاب زمانی راد, مهتاب زمانی راد, میثم صمدی, امیرپیام مسلم, علیرضا کمالی

عنوان:

برآورد مقدار هدررفت خاک ناشی از فرسایش&amp:#172:های سطحی و آبکندی در حوزه آبخیز دشت جیحون شهرستان بندر خمیر

چکیده:

هدف از تحقیق حاضر، برآورد مقدار هدررفت خاک ناشی از فرسایش&amp:#172:های سطحی و آبکندی در حوزه آبخیز دشت جیحون شهرستان بندر خمیر می&amp:#172:باشد. بدین منظور جهت برآورد فرسایش&amp:#172:های سطحی از مدل&amp:#172:های WaTEM/SEDEM و RUSLE استفاده شد. جهت برآورد مقدار فرسایش آبکندی ابتدا بر روی آبکندهای منطقه تصویربرداری پهپاد با GSD 3 سانتی&amp:#172:متر انجام شده و نقشه گسترش آبکندها استخراج شد. سپس با اندازه&amp:#172:گیری مشخصات مورفومتریک آبکندها، مقدار هدررفت خاک ناشی از فرسایش آبکندی برآورد گردید. نتایج نشان داد، متوسط فرسایش خاک ناشی از فرسایش&amp:#172:های سطحی در منطقه مورد مطالعه به طور متوسط حدود 40/3 تن در هکتار در سال است. مقدار کل هدررفت خاک در اثر فرسایش آبکندی به طور متوسط حدود 52 هزار تن در سال، برآورد شد. بر این اساس میانگین 56 ساله (دوره 1402-1346) هدررفت خاک در اثر فرسایش آبکندی حدود 12 تن در هکتار در سال محاسبه شد. در نهایت مقدار کل سالانه هدررفت خاک در اثر انواع فرسایش در حوزه آبخیز جیحون، معادل حدود 4/15 تن از هر هکتار در سال برآورد شد.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬

کلید واژه:

فرسایش، آبکند، WaTEM/SEDEM، RUSLE، پهپاد

نویسندگان:

محمد گودرزی, یداله عظام پناه

عنوان:

ریز رخساره ها و محیط های رسوبی سازند آسماری در برش چینه شناسی تنگ گجستان (تاقدیس اشگر)

چکیده:

در پژوهش حاضر به منظور مطالعه و شناسایی ریز رخساره ها و محیط های رسوبی سازند آسماری یک برش چینه شناسی در زون ایذه (تنگ گجستان، تاقدیس اشگر) انتخاب و مورد بررسي قرار گرفته است. در این برش سازند آسماری با ضخامت 298 متر به طور عمده از سنگ آهک های توده ای صخره ساز، ضخیم لایه تا نازک لایه به همراه میان لایه های شیلی تشکیل شده و مرز زیرین آن با سازند پابده بصورت پیوسته و تدریجي و مرز بالایی آن با سازند گچساران ناپیوسته می باشد. پس از بررسی و مطالعه 238 مقطع نازک میکروسکوپی از سازند آسماری تعداد پنج ریز رخساره مربوط به کمربندهای رمپ خارجی، رمپ میانی(بخش های دیستال و پروکسیمال) و رمپ درونی(لاگون باز و لاگون بسته) شناسایی شدند. عدم حضور ساختارهای ریزشی و لغزشی، هچنین تبدیل تدریجی ریزرخساره ها به هم و عدم وجود ریف پیوسته و یا سد خاکی حاکی از رسوبگذاری در یک سیستم کربناته از نوع رمپ هموکلینال می باشد.

کلید واژه:

سازند آسماری، میوسن، زون ایذه، تنگ گجستان

نویسندگان:

بهرام علیزاده

عنوان:

ارزیابی زیستی جمعیت میکروارگانیسم های موجود در رسوبات سطحی در مناطق حاوی گازهای هیدروکربنی مهاجرت یافته از تله های نفتی در منطقه مشتاق، جنوب غرب ایران

چکیده:

میکروبیولوژی نقش اساسی در ژئوشیمی سطحی ایفا می‌کند. این مقاله به رابطه بین میکروبیولوژی، ژئوشیمی سطحی و رسوب‌شناسی لایه‌های سطحی، با تمرکز ویژه بر ارتباط آن با اکتشاف هیدروکربن می‌پردازد. رسوبات سطحی به عنوان یک بستر مهم برای فعالیت میکروبی عمل می‌کنند و بر سرنوشت و انتقال هیدروکربن‌ها تأثیر می‌گذارد. دراین مطالعه به بررسی اثرات ترکیب و ساختار لایه‌های سطحی خاک بر تنوع و تعداد میکروارگانسیم‌های دخیل در اکتشاف منابع هیدروکروکربنی پرداخته شد. مطالعه پروفیل رسوبات سطحی در محدوده مطالعاتی مشتاق نشان داد، که میزان تنوع و تعداد باکتریهای اکسیدکننده هیدروکربن‌های گازی راه یافته به سطح وابسته به عمق لایه‌های سطحی رسوباتی که از محل آن نمونه‌برداری شده و نوع دانه‌بندی محل‌های برداشت نمونه‌ها می‌باشد. این مهم از طریق نمونه‌برداری در محدوده‌ای به مساحت 2000 کیلومتر مربع در محدوده ساختمان‌های ژئوفیزیکی مشتاق و مشتاق‌شرقی بدست آمده است. آنالیز دانه‌بندی و پروفیل لایه‌های رسوبات سطحی در 30 نقطه نمونه‌برداری، نشان داد مناسبترین عمق برداشت نمونه جهت مطالعات میکروبیولوژیکی 20 تا 40 سانتی‌متری خاک می‌باشد. در این بین بیشترین تاثیر پروفایل دانه‌بندی خاک برروی تنوع و تعداد باکتری‌های اکسید‌کننده هیدروکربن‌های گازی در رسوبات غالبا" ماسه‌ای مشاهده می‌شود.

کلید واژه:

رسوبات سطحی، ژئوشیمی سطحی، گازهای هیدروکربنی، میکروبیولوژی

نویسندگان:

شیرین فرهادمهر, نادر کهنسال قدیم وند, محمد جوانبخت, داود جهانی, محمدرضا جعفری

عنوان:

نوع کروژن و پتانسیل هیدروکربن زایی سازند تیرگان در شمال غربي روستاي چمن بيد

چکیده:

سازند تيرگان به سن کرتاسه پاييني (بارمين-آپتين) در غرب حوضه رسوبي کپه داغ در شمال غربي روستاي چمن بيد برونـزد دارد. در ایـن مطالعـه سـه بـرش از سـازند تیرگـان در برش¬هاي سرخ قلعه، چمن بید و سنجدک به ترتیب با 315 ،242 165 متر اندازه گیري و برداشت شده است. بر اساس مطالعات صحرایی، مطالعات پتروگرافی، ویژگی های بافتی و رخساره ای، 16 ریز رخساره کربناته شناسایی شده است. تجزیه و تحلیل رخساره ها منجر به شناسایی محیط های جزر و مدی، تالاب ها، سوله ها و محیط های باز دریایی با شرایط کم تا پر انرژی شد. به دلیل توزیع جانبی گسترده ریز رخساره¬ها و عدم وجود تغییرات عمقی متمایز پالئوسیستم رسوبی احتمالاً نمایانگر یک رمپ هموکلینال به سمت غرب است. در طول آپتین، حوضه به صورت سیستم دریایی باز انتقال پیدا میکند. وقوع چنین تغییراتی منعکس کننده رویدادهای زمین ساختی و افزایش سطح جهانی سطح دریا در طول رسوب سازند تیرگان در حوضه کپه داغ است. بر اساس خصوصیات ژئوشیمی آلی سازند تیرگان در منطقه، نمونه های مورد مطالعه دارای کروژن نوع III و در مرحله بلوغ حداکثری پنجره نفتی تا مرحله تولید گاز مرطوب و خشک قرار گرفته¬اند.

کلید واژه:

پتانسیل هیدروکربن زایی، حوضه کپه داغ، کروژن نوع III، کرتاسه پایینی.

نویسندگان:

محمد گودرزی, یداله عظام پناه

عنوان:

پالئواکولوژی سازند آسماری در برش چینه شناسی تنگ گجستان(تاقدیس اشگر)

چکیده:

در این پژوهش برای پی بردن به شرایط اکولوژی دیرینه نهشته¬های الیگوسن-میوسن زیرین(بخش¬های راسی سازند پابده و توالی سازند آسماری) برش چینه¬شناسی تنگ گجستان انتخاب و مورد نمونه برداری قرار گرفت. در برش مورد مطالعه مرز زیرین نهشته¬های پلاتفرمی کربناته سازند آسماری با سیمای خشن و صخره ساز با سازند پابده بصورت تدریجی و پیوسته می¬باشد و در بالا توسط سازند گچساران پوشیده شده است. برای نیل به این هدف تعداد 238 مقطع نازک میکروسکوپی از نظر شناسایی آلوکم¬ها، ریز رخساره¬ها و محیط¬های رسوبی بررسی شدند. بررسی شرایط پالئواکولوژی با استفاده از جمعیت فرامینیفرهای بنتیک شناسایی شده نشان می¬دهد که شرایط نور بین محدوده زون آفوتیک در رمپ خارجی تا یوفوتیک در پهنۀ لاگون، شرایط شوری از وضعیت نرمال در محدودۀ رمپ خارجی و رمپ میانی تا کمی بالاتر از نرمال در پهنۀ لاگون و شرایط مواد غذایی بین محدوده الیگوتروفیک در رمپ میانی تا یوتروفیک در رمپ خارجی و داخلی در تغییر هستند.

کلید واژه:

سازند آسماری، پالئواکولوژی، میوسن پیشین، فرامینیفرهای بنتیک بزرگ

نویسندگان:

حامد عامری

عنوان:

اولین گزارش از اثر فسیل Bicavichnites isp. در نهشته های کامبرین میانی کرمان

چکیده:

رخساره های فسیل دار کامبرین استان کرمان از گسترش فراوانی برخوردارند. در این تحقیق آثار فسیلی موجود در رخنمون دوراهی شهداد واقع در 17 کیلومتری جنوب شرقی کرمان نمونه برداری و مورد مطالعه قرار گرفت. طی مطالعات صحرایی این برش 30 نمونه از آثار فسیلی جمع آوری شد. پس از بررسی های آزمایشگاهی دقیق بر روی نمونه ها 7 اثر فسیل شناسایی و معرفی گردید که در بین آنها یک جنس برای اولین بار از نهشته های کامبرین میانی کرمان گزارش می گردد.اثر فسیل Bicavichnites lane اثر حرکت یا راهپیمایی بندپایان بر روی بستر های ماسه ای است که بصورت فرورفتگی های سریالی دوطرفه موازی و در خلاف جهت یکدیگر برجای می گذارند.. بررسيهاي دیرینه شناسی در اين برش منجر به شناسایی 12 جنس و 11 گونه از تريلوبيتها Afghanocera lategenatum، Anomocarella chainensis، A. sp.، Blountia blountia، Cheliedonocephalus farsia، Iranoleesia pisiformis، Kermanella lata lata، Kermanella lata minuta، Kermanella sp.، Kobayashiella sp.، Latouchella ? huckriedea، Paragralous ? dahuensis، Redlichia cf. chinensis، Redlichia noetlingi، Redlichia sp.، Stoecklina spinosa و Syspachelius sp. گردیده است. سن اين برش از Series 2 اشکوب Stage4 ( اواخر کامبرین پیشین)، تا Guzhangian اوايل کامبرين پسين در نظر گرفته شده است.

کلید واژه:

کامبرین، اثرفسیل، تریلوبیت، کرمان

نویسندگان:

حامد عامری

عنوان:

رخساره های سنگی و محیط رسوبی سازند هجدک (Bajocian –Bathonian) در ناحیه زغالسنگی بوج

چکیده:

نهشته های زغالدار سازند هجدک (Bajocian –Bathonian) بصورت هم شیب بر روی آهک بادامو قرار داشته و با مرز گسله توسط رسوبات آهکی کرتاسه پوشیده می شود. منطقه مورد مطالعه در بخش شمال غربی شهر کرمان نزدیک روستای بوج قرار دارد. هدف از این مطالعه شناسایی رخساره محیط های رسوبی سازند هجدک می باشد. ضخامت این سازند در منطقه مورد مطالعه بین 800 تا 1400 متر است و از دو مجموعه رخساره ای تشکیل شده است. مجموعه رخساره ای A متشکل از دو رخساره شیل – مد ستونی و ماسه سنگ می باشد که عمدتا در یک محیط دلتایی تحت نفوذ رودخانه نهشته شده است. مجموعه رخساره ای شB شامل سه رخساره شیل های تیره زغالدار، ماسه سنگ و کنگلومرا است که در یک محیط رودخانه مئاندری نهشته شده اند. اجزای تشکیل دهنده ماسه سنگ های سازند هجدک عمدتا شامل خرده سنگهای دگرگونی درجه پایین، گنیس، گرانیت، ماسه سنگ و چرت است.

کلید واژه:

هجدک، باژوسین باتونین، رخساره، های سنگی، زغالسنگ

نویسندگان:

حامد عامری, فتانه زمانی

عنوان:

بایوستروم مرجانی دونین بالایی در برش سراشک، کرمان

چکیده:

منطقه مورد مطالعه بخشي از زون ايران مرکزي را شامل مي گردد، اين منطقه در 70 کيلومتري شمال شهر کرمان واقع گرديده است. در بخش کربناته برش سراشک يک بايوستروم از آهکهاي مرجاني وجود دارد که داراي مقادير بسيار زيادي از قطعات اسکلتي مرجانها، اسفنجها، بريوزوئر ها و استروماتوپوروئيد ها مي باشد. لايه مرجاني داراي ستبراي 32 متر مي باشد و 6 جنس از مرجان هاي روگوزاو 4 جنس از مرجانهاي تابولاتا را در خود جاي داده است. 6 جنس از مرجانهاي روگوزا، 2 جنس از مرجانهاي تابوله شناسايي و توصيف گرديد. از اين دو گروه فسيلي از مرجانها 8 جنس و گونه هایDisphyllum sp.., Hexagonaria hexagona, Macgeea ponderosa, Alveolites sp.., Chaetetes sp., Thamnopora sp, Michelina sp and Exilifrons sp.. شناسايي گرديد.اکثر قطعات اسکلتي مرجاني به لحاظ جايگاه زيستي به صورت برجا و فاقد هر گونه حمل شدگي مي باشند.

کلید واژه:

بایوستروم، دونین، ریف، روگوزا، تابولاتا

نویسندگان:

علیرضا شاکر, سارا درگاهی

عنوان:

شرایط تشکیل کانسار مس رسوبی ماهان، جنوب شرق کرمان

چکیده:

کانسار مس رسوبی ماهان در 50 کیلومتری جنوب شرق کرمان واقع و مربوط به زون ساختاری ايران مرکزي می باشد. سنگ میزبان کانسار، شامل: ماسه سنگ، شیل و به طور محلی ژیپس می باشد که از لحاظ سنی مربوط به اواخر ژوراسیک است. کانه های مس دار موجود در کانسار شامل مالاکیت، آزوریت، کالکوپیریت و نئوتوسیت می باشد. عمدتاً کانه زایی های اصلی در مکانهایی که ماسه سنگها و شیلهای قرمز به ماسه سنگها و شیلهای خاکستری مایل به سبز تبدیل شده یا آثار بقایای فسیل گیاهی وجود دارد، مشاهده می گردد. براساس مطالعات میکروسکپی ماسه سنگها از نوع ساب آرکوز و کانی هاي اصلی تشکيل دهنده آنها شامل کوارتز، فلدسپات، کانی اپاک، مسکویت، سریسیت، بیوتیت، کلریت و اکسیدهای آهن با سیمان عمدتا سیلیسی و تا حدی کلسیتی است. تخریب مواد آلی طی دیاژنز اولیه و تولید اسيد هوميک باعث هیدرولیز کانیهاي سيليکاته و آزادسازی محتواي فلزي آنها به داخل سيال اکسيدان شده است. بعلاوه انحلال کانیهاي تبخيري باعث افزایش درجه شوري و کلریدی شدن سیال و تشکیل کمپلکس کلریدي فلزات می گردد. در ادامه، سيال اکسيدان بارور در طی چرخش خود درون لایه هاي ماسه سنگی، وقتی به لایه های احیایی غنی از مواد آلی و فسيلهای گياهی می رسد دچار اختلاط با سيال احيایی این زون می شود و این باعث ناپایداری کمپلکسهای کلریدي شده و درنتیجه مس رسوبگذاری می کند.

کلید واژه:

کانسار مس رسوبی، زون ایران مرکزی، ماسه سنگ و شیل قرمز، کمپلکس کلریدی، ماهان، کرمان.

نویسندگان:

مریم رستم پور

عنوان:

مطالعه برخاستگاه سنگهای سیلیسی آواری سازند آيتامير در برش شوراب واقع در شرق کپه داغ بر اساس داده هاي ژئوشيميايي

چکیده:

بررسي، تجزيه و تحليل ژئوشيمي عناصر اصلي 20 نمونه از ماسه سنگ ها و شيل هاي سازند آيتامير در برش شوراب با ضخامت 8/297 متر واقع در شرق حوضه كپه داغ به سن آلبين – سنومانين، و رسم داده ها بر روي دياگرام تقسيم بندي سنگ هاي سيليسي آواري تركيب آن ها را ليت آرنايت، آركوز، وكی و شيل مشخص مي كند. همچنين استفاده از نمودار دوتايي جايگاه تكتونيكي حاشيه غير فعال را براي اين رسوبات مشخص مي كند .داده هاي مذكور نشان دهنده ي سنگ منشأ رسوبي كوارتزي براي ماسه سنگ ها و درصد بالايي از شيل ها است، در حالي كه سنگ منشأ آذرین مافيك براي درصد بسيار كمي از شيل ها مي باشد. همچنین اطلاعات بدست آمده از تجزیه داده های ژئوشیمیایی نشان دهنده ی شرایط آب وهوایی نیمه خشک وخشک در منطقه منشأ است.

کلید واژه:

برخاستگاه، حاشيه غيرفعال، ژئوشیمی، سازند آیتامیر